Książka w swym zakresie tematycznym odnosi się do potencjału i wartości dziedzictwa kulturowego, w tym archeologicznego. Jednocześnie uznaje, że tylko całościowe i zintegrowane podejście może pomóc w uchwyceniu najróżniejszego wpływu dziedzictwa na poszczególne dziedziny życia i jego rolę w generowaniu różnych wartości, które przyczynią się do kształtowania przyszłego zarządzania tymże dziedzictwem.
stabilny rozwój – jak wynika z zamieszczonych w niniejszej pracy tekstów – to nie tylko wewnętrzna równowaga między środowiskiem naturalnym, gospodarką i społeczeństwem. Chodzi ponadto o równowagę pomiędzy najróżniejszymi pod tym względem społecznościami w taki sposób,wytwarzały one jednostajną całość pod względem wartości, mających decydujący wpływ na poszczególne dziedziny życia.
Archeologia bowiem nie tylko odtwarza i bada minioną rzeczywistość, ale projektuje jednocześnie tę, w której sama funkcjonuje, będąc jej emanacją. W ten oto sposób, dążąc do równowagi, wzbogaca treść dziejową jej dziedzictwa kulturowego.
prof. Dr hab. Henryk Mamzer Idea stabilnego rozwoju, pomimo że obecna w obiegu i działaniach od ponad trzech dekad, nadal zachowuje swą niesłabnącą aktualność, co więcej, jej dynamika coraz silniej obejmuje swym zakresem też dziedzictwo kultury, czego dowodem jest niniejsza publikacja.
Jako redaktorzy zdajemy sobie sprawę – co przejawia się także zresztą w opiniach Autorów wyrażonych w poszczególnych tekstach zamieszczonych w tomie – że zagadnienia zrównoważonego wykorzystania zasobów dziedzictwa kultury i zachowania ich dla przyszłych pokoleń nie stanowią uniwersalnego remedium na wszystkie problemy, wynikające z rozwoju cywilizacyjnego, jakie napotyka na swej drodze ochrona i racjonalne zarządzanie dziedzictwem kulturowym.
Niemniej zauważamy potencjał możliwości zastosowania dziedzictwa kulturowego jako zasobu dla jednostajnego rozwoju regionalnego i ochrony krajobrazów kulturowych. Wymaga to skoordynowanej polityki na poziomie regionalnym w kwestiach dotyczących środowiska, rozwoju społecznego, kultury, edukacji, turystyki i rozwoju gospodarczego, a także planowania przestrzennego (Purchla 2014, 28).
niezbędna jest przy tym metodyczna waloryzacja zasobów dziedzictwa kulturowego, będąca podstawowym komponentyem zrównoważonego zarządzania zasobami dziedzictwa kulturowego i naturalnego, zgodnie z zasadą służebności wobec społeczeństwa i jego potrzeb oraz gwarantującego zachowanie rozmaitości tychże zasobów, a także ich wszystkich wartości dla obecnego i przyszłych pokoleń (Affelt 2009, 80).
Dziedzictwo ma olbrzymi potencjał i ważną rolę do odegrania w kontekście zrównoważonego rozwoju, związanego ze spójnością społeczną, dobrostanem, kreatywnością, atrakcyjnością ekonomiczną i promowaniem zrozumienia pomiędzy społecznościami.
zachęcamy do potraktowania niniejszej publikacji jako otwartego forum zamiany myśli i idei, prezentującego zarówno refleksje akademickie dotyczące dziedzictwa kulturowego, w tym archeologicznego, jak i jego funkcjonalne i instytucjonalne ujęcia.
Żywimy nadzieję, iż okaże się ona przydatna przy kreowaniu skutecznej, a równocześnie bazującej na racjonalnych przesłankach polityce w zakresie ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym. Z jednej strony będzie stanowić inspirację dla wykorzystywania dziedzictwa w obszarze dobra społecznego, podkreślając jego rolę i potencjał w społeczno-kulturowym rozwoju społeczności lokalnych.
Z drugiej, umożliwi także integrację przeróżnych środowisk naukowych i wypracowanie interdyscyplinarnej współpracy, formującej przyszłe działania wokół dziedzictwa kulturowego i archeologicznego. Wreszcie, poprzez promowanie podejścia do nauki, w którym otaczający świat jest także ważnym partnerem, uzasadni jeszcze silniej konieczność zachowania dziedzictwa kulturowego i jego wartości dla kolejnych pokoleń, zachęcając do stabilnego zarządzania tym cennym i nieodnawialnym zasobem.
ze Wstępu
