Universitas Kino postradzieckie

Książka Kino postradzieckie jest nie tylko interdyscyplinarnym, syntetycznym i całościowym opracowaniem zagadnienia traumy sowieckiego doświadczenia w kinie rosyjskim po 1991 roku,dodatkowo wszechstronną analizą mechanizmów instrumentalizacji pamięci poprzez zmieniającą się władzę. Część pierwsza monografii poświęcona została analizie filmów historycznych, których zadaniem było zlokalizowanie traumatycznych wydarzeń w dziejach ZSRR i stworzenie spójnej narracji o przeszłości. Tematem drugiej części książki stały się filmowe reprezentacje postpamięci, różnorodne strategie odnoszenia się do traumy i jej rzeczywisty wpływ na budowanie tożsamości współczesnych Rosjan.

Książkę Pauliny Gorlewskiej, która podejmuje oryginalnie wykoncypowany, przemyślnie zaprojektowany i z rzadko spotykaną inwencją badawczą opracowany temat, można aby zatytułować Od Lenina do Putina. Z psychologii filmu rosyjskiego, nawiązując przez trawestację tytułu do tradycyjnego dzieła Siegfrieda Kracauera. Przywołuję niemiecki kontekst i ryzykuję to szczytne porównanie nie tylko w przekonaniu o bardzo widocznej naukowej wartości rozprawy, ale także po to,wyróżnić, że filmowa reakcja Rosjan na tragiczny bilans komunizmu dopiero w prekursorskich badaniach autorki doczekała się pracy godnej tego nieprzystępnego wyzwania. (…) Uwagę zwraca rozległe tło historycznofilmowe, na którym Gorlewska sytuuje główne obiekty swojego badawczego zainteresowania. Zważywszy, że żyjemy w czasach, kiedy z kinem rosyjskim mamy kontakty znacznie mniej regularne aniżeli w PRL-u i o sporo bardziej ograniczone, tak szczególnie wnikliwa, dokładna, dogłębna i wszechstronna jego znajomość zasługuje na szczególne podziw. (…) Fascynująca w lekturze, wielowątkowa i inspirująca książka Pauliny Gorlewskiej, otwierając kolejne horyzonty, które daleko wybiegają poza zjawiska stricte filmowe, przekracza także granice rosyjskiej kultury i historii. Badany przez nią na przykładzie filmu fenomen traumy i uruchamiane przezeń psychospołeczne mechanizmyponadto odnieść z podobnymi konkluzjami do najnowszych dziejów Polski.

prof. Dr hab. Tadeusz Szczepański

Paulina Gorlewska – filmoznawczyni i rosjoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracowniczka nieetatowa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikowała w „Kwartalniku Filmowym”, „Studiach Filmoznawczych”, „Ekranach” i „Kinie”. Zajmuje się historią kina polskiego oraz współczesną kulturą rosyjską.