Tytuł Naprawa czy uszkodzenie demokracji? Podtytuł Tendencje autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej 1921-1935 Autor Jarosław Tomasiewicz Język polski Wydawnictwo Uniwersytet Śląski ISBN 978-83-8012-507-0 linia Prace Naukowe UŚ; Historia Rok wydania 2012 Katowice Wydanie 1 ilość stron 482 Format pdf Spis treści Spis treści
Wstęp / 9
Zakres tematu / 10
Baza źródłowa i literatura przedmiotu / 11
Struktura pracy / 14
Terminologia / 15
Uwagi o metodzie / 16
Słowo o stylu / 17
1. Autorytaryzm – totalitaryzm – autorytatywizm: propozycje terminologiczne / 19
2. Krytyka demoliberalizmu w polskiej myśli politycznej przed 1921 r. / 29
2.1. Romantyzm / 29
2.2. Na przełomie wieków / 34
2.3. Pierwsze lata niepodległości / 46
2.3.1. „Liberum Veto" / 47
2.3.2. Stronnictwo Odrodzenia Narodowego / 48
2.3.3. Konfederacja Polska / 53
2.3.4. Antyżydowska Liga Obrony Ojczyzny i Wiary / 58
2.3.5. „Socjalizm naturalny" / 59
2.3.6. „Rodzima rewolucja" Aleksego Kurcjusza / 61
3. Faszyzm lat 20. / 64
3.1. Pogotowie Patriotów Polskich / 64
3.2. Zakon Rycerzy Prawa – Polska Organizacja Faszystowska / 68
3.3. Ugrupowania faszystowskie 1926–1933 / 72
3.3.1. Stronnictwo Faszystów Polskich / 73
3.3.2. Związek Faszystów Polskich / 79
3.3.3. Związek Nacjonalistów Polskich / 81
3.4. Konkluzje / 85
4. Konserwatyzm i monarchizm / 87
4.1. Ugrupowania konserwatywne w pejzażu ideowym II Rzeczypospolitej / 87
4.2. Ruch monarchistyczny / 95
4.3. Obóz Monarchistów Polskich / 99
4.4. Myśl Mocarstwowa / 109
4.5. „Nasza Przyszłość" / 121
4.6. Konkluzje / 124
5. Obóz narodowy / 126
5.1. Obóz narodowy przed zamachem majowym / 126
5.1.1. Myśl polityczna głównego nurtu / 126
5.1.1.1. Nacjonalizm / 126
5.1.1.2. Między liberalizmem i autorytaryzmem / 133
5.1.1.3. Endecja wobec faszyzmu / 140
5.1.2. Koncepcje środowisk ekstremistycznych / 146
5.1.2.1. „Państwo narodowe" Wincentego Lutosławskiego / 146
5.1.2.2. Eligiusz Niewiadomski / 147
5.1.2.3. Stanisław Pieńkowski / 151
5.1.2.4. Towarzystwo „Rozwój" / 153
5.1.2.5. Straż Narodowa / 160
5.1.2.6. Młodzież Wszechpolska / 166
5.2. Ruch narodowy po 1926 r. / 173
5.2.1. Koncepcje „starych" / 173
5.2.2. Obóz szerokiej Polski / 176
5.2.2.1. Geneza i rozwój / 176
5.2.2.2. Kult młodości / 179
5.2.2.3. Militaryzacja działalności / 180
5.2.2.4. Ideologia OWP: nacjonalizm katolicki / 186
5.2.2.5. Ideologia OWP: autorytaryzm / 191
5.2.2.6. Ideologia OWP: solidaryzm / 198
5.2.2.7. OWP a faszyzm / 200
5.3. Zespół Stu / 206
5.4. Konkluzje / 212
6. Nurt chrześcijańsko-społeczny / 214
6.1. Kierunek chrześcijańsko-społeczny przed zamachem majowym / 214
6.2. Trend chrześcijańsko-społeczny po zamachu majowym / 219
6.3. Konkluzje / 225
7. Obóz piłsudczykowski / 226
7.1. Piłsudczycy przed zamachem majowym / 226
7.1.1. Podstawy ideowe / 226
7.1.2. Adam Skwarczyński i „Droga" / 230
7.1.3. Wojciech Stpiczyński i „Głos Prawdy" / 235
7.1.4. Piłsudczycy w działaniu / 237
7.2. Autorytaryzm sanacyjny po 1926 r. / 240
7.2.1. Myśl polityczna głównego nurtu / 240
7.2.2. Koncepcje ugrupowań peryferyjnych / 259
7.2.2.1. Liga Mocarstwowego Rozwoju Polski / 260
7.2.2.2. „Państwo uniwersalistyczne" Teodora Seidlera / 267
7.2.2.3. Państwo wodzowskie Władysława Ludwika Everta / 269
7.2.2.4. Narodowy komunizm Legionu Młodych / 272
7.2.2.5. Narodowy kolektywizm Jana Stachniuka / 287
7.2.2.6. „Republika gospodarcza" Związku Naprawy Rzeczypospolitej / 289
7.2.2.7. Syndykalizm urzędniczy / 301
7.2.2.8. „Korporacjonizm demokratyczny" Mieczysława Szawleskiego / 303
7.2.2.9. Synteza „narodowo-państwowa" – „Czerwona Róża" / 305
7.2.2.10. „Nowa Polska" / 308
7.2.2.11. Partia Pracy / 310
7.3. Konkluzje / 313
8. Ruch ludowy / 314
9. Narodowy ruch robotniczy. Narodowy socjalizm / 320
9.1. Narodowy ruch robotniczy u progu niepodległości / 320
9.2. Narodowi socjaliści w Narodowej Partii Robotniczej / 322
9.3. Narodowi socjaliści w latach 1926–1933 / 326
9.4. Konkluzje / 331
10. Socjalizm / 333
10.1. PPS (dawna Frakcja rewolucyjna) / 333
10.2. Grupa „Wolność" / 340
10.3. „Rewolucja narodowa" Juliana Bruna-Bronowicza / 342
11. Mesjanizm i ezoteryzm / 346
11.1. „Kabalistyczna wizja państwa" Lucjana Freytaga / 347
11.2. Ognisko Uświadomienia Narodowego / 349
11.3. Bractwo Odrodzenia Narodowego / 353
11.4. Towarzystwo „Arja" / 358
11.5. Instytut Mesjaniczny / 360
11.6. Związek Irenistów / 362
11.7. Związek Synarchiczny / 364
11.8. Gustaw Olechowski / 369
11.9. „Zet" / 370
11.10. Kościoły narodowe / 375
11.11. Konkluzje / 377
12. Panslawizm i neopoganizm / 378
12.1. Stanisław Szukalski / 379
12.2. „Demiurg" / 383
12.3. Józef Mestwin Musiałek / 385
12.4. Konkluzje / 387
13. Technokratyzm / 388
14. Eugenika / 395
15. Ruch kombatancki i organizacje parapolicyjne / 398
16. Narodowy radykalizm / 405
16.1. Geneza / 405
16.2. Ideologia / 408
16.2.1. Inspiracje / 408
16.2.2. Radykalizm czynu / 410
16.2.3. Nacjonalizm / 412
16.2.4. Antykapitalizm / 414
16.2.5. Koncepcje ustrojowe / 415
Zakończenie. Na rozdrożach autorytaryzmu / 419
Wykaz wykorzystanych źródeł i literatury / 429
Indeks nazwisk / 465
Summary / 474
Zusammenfassung / 476
Wstęp / 9
Zakres tematu / 10
Baza źródłowa i literatura przedmiotu / 11
Struktura pracy / 14
Terminologia / 15
Uwagi o metodzie / 16
Słowo o stylu / 17
1. Autorytaryzm – totalitaryzm – autorytatywizm: propozycje terminologiczne / 19
2. Krytyka demoliberalizmu w polskiej myśli politycznej przed 1921 r. / 29
2.1. Romantyzm / 29
2.2. Na przełomie wieków / 34
2.3. Pierwsze lata niepodległości / 46
2.3.1. „Liberum Veto" / 47
2.3.2. Stronnictwo Odrodzenia Narodowego / 48
2.3.3. Konfederacja Polska / 53
2.3.4. Antyżydowska Liga Obrony Ojczyzny i Wiary / 58
2.3.5. „Socjalizm naturalny" / 59
2.3.6. „Rodzima rewolucja" Aleksego Kurcjusza / 61
3. Faszyzm lat 20. / 64
3.1. Pogotowie Patriotów Polskich / 64
3.2. Zakon Rycerzy Prawa – Polska Organizacja Faszystowska / 68
3.3. Ugrupowania faszystowskie 1926–1933 / 72
3.3.1. Stronnictwo Faszystów Polskich / 73
3.3.2. Związek Faszystów Polskich / 79
3.3.3. Związek Nacjonalistów Polskich / 81
3.4. Konkluzje / 85
4. Konserwatyzm i monarchizm / 87
4.1. Ugrupowania konserwatywne w pejzażu ideowym II Rzeczypospolitej / 87
4.2. Ruch monarchistyczny / 95
4.3. Obóz Monarchistów Polskich / 99
4.4. Myśl Mocarstwowa / 109
4.5. „Nasza Przyszłość" / 121
4.6. Konkluzje / 124
5. Obóz narodowy / 126
5.1. Obóz narodowy przed zamachem majowym / 126
5.1.1. Myśl polityczna głównego nurtu / 126
5.1.1.1. Nacjonalizm / 126
5.1.1.2. Między liberalizmem i autorytaryzmem / 133
5.1.1.3. Endecja wobec faszyzmu / 140
5.1.2. Koncepcje środowisk ekstremistycznych / 146
5.1.2.1. „Państwo narodowe" Wincentego Lutosławskiego / 146
5.1.2.2. Eligiusz Niewiadomski / 147
5.1.2.3. Stanisław Pieńkowski / 151
5.1.2.4. Towarzystwo „Rozwój" / 153
5.1.2.5. Straż Narodowa / 160
5.1.2.6. Młodzież Wszechpolska / 166
5.2. Ruch narodowy po 1926 r. / 173
5.2.1. Koncepcje „starych" / 173
5.2.2. Obóz szerokiej Polski / 176
5.2.2.1. Geneza i rozwój / 176
5.2.2.2. Kult młodości / 179
5.2.2.3. Militaryzacja działalności / 180
5.2.2.4. Ideologia OWP: nacjonalizm katolicki / 186
5.2.2.5. Ideologia OWP: autorytaryzm / 191
5.2.2.6. Ideologia OWP: solidaryzm / 198
5.2.2.7. OWP a faszyzm / 200
5.3. Zespół Stu / 206
5.4. Konkluzje / 212
6. Nurt chrześcijańsko-społeczny / 214
6.1. Kierunek chrześcijańsko-społeczny przed zamachem majowym / 214
6.2. Trend chrześcijańsko-społeczny po zamachu majowym / 219
6.3. Konkluzje / 225
7. Obóz piłsudczykowski / 226
7.1. Piłsudczycy przed zamachem majowym / 226
7.1.1. Podstawy ideowe / 226
7.1.2. Adam Skwarczyński i „Droga" / 230
7.1.3. Wojciech Stpiczyński i „Głos Prawdy" / 235
7.1.4. Piłsudczycy w działaniu / 237
7.2. Autorytaryzm sanacyjny po 1926 r. / 240
7.2.1. Myśl polityczna głównego nurtu / 240
7.2.2. Koncepcje ugrupowań peryferyjnych / 259
7.2.2.1. Liga Mocarstwowego Rozwoju Polski / 260
7.2.2.2. „Państwo uniwersalistyczne" Teodora Seidlera / 267
7.2.2.3. Państwo wodzowskie Władysława Ludwika Everta / 269
7.2.2.4. Narodowy komunizm Legionu Młodych / 272
7.2.2.5. Narodowy kolektywizm Jana Stachniuka / 287
7.2.2.6. „Republika gospodarcza" Związku Naprawy Rzeczypospolitej / 289
7.2.2.7. Syndykalizm urzędniczy / 301
7.2.2.8. „Korporacjonizm demokratyczny" Mieczysława Szawleskiego / 303
7.2.2.9. Synteza „narodowo-państwowa" – „Czerwona Róża" / 305
7.2.2.10. „Nowa Polska" / 308
7.2.2.11. Partia Pracy / 310
7.3. Konkluzje / 313
8. Ruch ludowy / 314
9. Narodowy ruch robotniczy. Narodowy socjalizm / 320
9.1. Narodowy ruch robotniczy u progu niepodległości / 320
9.2. Narodowi socjaliści w Narodowej Partii Robotniczej / 322
9.3. Narodowi socjaliści w latach 1926–1933 / 326
9.4. Konkluzje / 331
10. Socjalizm / 333
10.1. PPS (dawna Frakcja rewolucyjna) / 333
10.2. Grupa „Wolność" / 340
10.3. „Rewolucja narodowa" Juliana Bruna-Bronowicza / 342
11. Mesjanizm i ezoteryzm / 346
11.1. „Kabalistyczna wizja państwa" Lucjana Freytaga / 347
11.2. Ognisko Uświadomienia Narodowego / 349
11.3. Bractwo Odrodzenia Narodowego / 353
11.4. Towarzystwo „Arja" / 358
11.5. Instytut Mesjaniczny / 360
11.6. Związek Irenistów / 362
11.7. Związek Synarchiczny / 364
11.8. Gustaw Olechowski / 369
11.9. „Zet" / 370
11.10. Kościoły narodowe / 375
11.11. Konkluzje / 377
12. Panslawizm i neopoganizm / 378
12.1. Stanisław Szukalski / 379
12.2. „Demiurg" / 383
12.3. Józef Mestwin Musiałek / 385
12.4. Konkluzje / 387
13. Technokratyzm / 388
14. Eugenika / 395
15. Ruch kombatancki i organizacje parapolicyjne / 398
16. Narodowy radykalizm / 405
16.1. Geneza / 405
16.2. Ideologia / 408
16.2.1. Inspiracje / 408
16.2.2. Radykalizm czynu / 410
16.2.3. Nacjonalizm / 412
16.2.4. Antykapitalizm / 414
16.2.5. Koncepcje ustrojowe / 415
Zakończenie. Na rozdrożach autorytaryzmu / 419
Wykaz wykorzystanych źródeł i literatury / 429
Indeks nazwisk / 465
Summary / 474
Zusammenfassung / 476
