Część teoretyczna pt. Zadania i wyzwania asystentury rodzin jako nowej profesji w dziedzinie pracy socjalnej mieści dziesięć rozdziałów podejmujących kwestie historycznych i współczesnych czynników kształtujących pracę asystentów rodzin.
Ramy teoretyczne dla podejmowanych tematów stanowią Rozdział 1, Rozdział 2 i Rozdział 10. W pierwszym rozdziale została przedstawiona analiza współczesnej rodziny z podkreśleniem obecnego kontekstu kulturowego oraz ze wyróznioniem obszarów problemowych, z którymi rodzina często sobie nie radzi.
Niemożliwość sprostania problemom sprawia u członków rodzin rozmaite dysfunkcje, w rozwiązaniu których ma pomóc asystent. Jego rola, zadania, kompetencje i metody pracy pozostały przedstawione w drugim rozdziale, wyznaczono w nim także na te początki asystentury, które wyznaczyły zarys pracy obecnie zatrudnionym asystentom rodzin.
W dalszym toku rozważań części teoretycznej przyjrzano się zagadnieniom szczegółowym związanym ze specyfiką pracy asystenta w najróżniejszych środowiskach. Kwestie szczegółowe dotyczące obowiązków asystenta rodzin podjęły kolejne rozdziały opisujące z jednej strony historyczne korzenie pomagania, z uwzględnieniem ich chrześcijańskich pierwowzorów (Rozdział 3), i z drugiej strony – współczesny kontekst środowiskowy i instytucjonalny.
Sukces w pracy z rodziną zależy w szerokiej mierze od współpracy z pracownikami socjalnymi w ramach tego samego ośrodka OPS, a także z zróżnicowanymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny na terenie gminy (Rozdział 4).
Autorki poszczególnych rozdziałów skupiły się na wyznaczoniu jednocześnie opisów trudnej sytuacji życiowej środowisk dysfunkcyjnych, jak i na podkreśleniu ergonomicznych aspektów warsztatu pracy asystentów rodzin w tych środowiskach.
W kolejnych rozdziałach podjęto następujące zagadnienia problemowe występujące w rodzinach: równoległe występowanie wielu trudności (wieloproblemowość), świeże formy życia małżeńsko-rodzinnego, trudności opiekuńczo-wychowawcze, problem alkoholowy czy trudności środowisk, w których zamieszkują osoby niepełnosprawne (dzieci lub rodzice) (Rozdziały 5–9).
Opis funkcjonalnych aspektów pracy asystenta w wymienionych obszarach ma służyć budowaniu kompetencji słusznego stawiania diagnozy sytuacji rodziny. Podsumowanie zagadnień teoretycznych znajduje się w Rozdziale 10, który ukazuje aktualne wyzwania stojące przed asystentami rodzin.
W rozdziale tym analizowana jest skuteczność asystentury opierającej się na określonym warsztacie pracy (metody i narzędzia) i zagrożenia dla pracy asystenta będące pochodną warunków, w jakich wykonuje on swoje obowiązki.
Poruszono na dodatek kwestie postulatów optymalizacji pracy asystenta, a także przyszłości tego zawodu. Konfrontacja trudności zgłaszanych przez środowisko z tymi, które doświadczają asystenci rodzin oraz ich przełożeni, stała się odniesieniem dla przeprowadzenia badań terenowych.
W części badawczej pt. Uwarunkowania pracy asystentów rodzin w środowisku śląskim przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań, w toku których przebadano 88 asystentów z dwunastu ośrodków OPS i ich przełożonych.
Celem badań było sporządzenie psychologicznego portretu asystenta rodziny, gdyż czynnik osobowy odgrywa w tej profesji fundamentalną rolę. Wyniki badań prezentują sylwetkę asystenta rodziny, jego charakterystykę osobowościową, a także szereg czynników modelujących jego pracę, zarówno wewnętrznych motywatorów, jak i zewnętrznych narzędzi służących wykonywaniu tego zawodu.
Ankieta przeprowadzona z asystentami i wywiad udzielony poprzez kierowników zespołów asystentów pozwoliły na wskazanie najbardziej newralgicznych obszarów pracy asystentów i nakreślenie perspektyw tego nowego zawodu.
Na końcu monografii znajdują się aneksy, bibliografie i indeks rzeczowy, pomocne w korzystaniu z tej pracy na zasadach podręcznika akademickiego. Aneksy zawierają: wzory dokumentów do pracy asystenta, opis zjawisk: wypalenia zawodowego, wyuczonej bezradności i pracy terapeutycznej asystentów, kwestionariusze użyte w badaniu, a także wykaz ośrodków kształcących asystentów rodzin w Polsce.
W bibliografiach zawarto literaturę cytowaną w monografii oraz szerszą literaturę dotyczącą asystentury rodzin, niecytowaną w publikacji. Indeks rzeczowy ułatwia poruszanie się po książce według interesujących czytelnika zagadnień.
