Dynamiczna, pełna zwrotów akcji i sensacyjnych wydarzeń komedia kryminalna, w której po raz pierwszy pojawia się Rafał Królik – bezrobotny dziennikarz, który, w wyniku zbiegu okoliczności, wchodzi w rolę prywatnego detektywa.
Tak mu się ta rola spodoba, że pojawi się także w kolejnych powieściach Marczyńskiego, by rozwiązywać kolejne kryminalne łamigłówki. Nasz bohater ma na pewno duże zdolności w tropieniu przestępców, ale zarazem dużą skłonność do wpadania w kłopoty.
Postać groteskowa i pełna sprzeczności. Z jednej strony nieporadny i strachliwy, a z drugiej mistrz od wychodzenia obronną ręką z sytuacji bez wyjścia i zarazem osoba, mająca o sobie wysokie mniemanie.
Nie stroni od alkoholu i romantycznych, miłosnych porywów. Szczupły i niski, lecz przy tym młody i pełen energii. Tym razem o pomoc do Rafała Królika zwróciła się Ewa Turno, dziedziczka dóbr ziemskich niedaleko Sambora (aktualnie na Ukrainie).
Jest wychowanicą stryja, który po śmierci jej rodziców przejął nad nią opiekę. W jej dworze grasuje duch, padły wszystkie psy, ginie inwentarz, gospodarstwo podupada, stryj nie nad wyraz interesuje się posiadajątkiem – do zarządzania nim przysłał swojego sekretarza, który jednak źle nim zarządza, narażając go na straty.
Pewne poszlaki wskazują na to, że polsko-brytyjska spółka naftowa „Polish Petroleum Company", czyni zakusy na tereny leżące w jej dobrach, spodziewając się tam bogatych złóż ropy naftowej. Nasz detektyw bez wahania oferuje pomoc Ewie Turno w wyjściu z kłopotów, do czego namawia go fakt, że jest to kobieta wyjątkowo interesująca.
Akcja tej komedii kryminalnej rozgrywa się w latach 30-tych XX wieku, najpierw w Warszawie, a potem w majątku ziemskim Ewy Turno usytuowanym na wschodnich rubieżach ówczesnej Rzeczpospolitej. MARIOOSH (biblionetka.pl): Ewa Turno, dwudziestoletnia dziedziczka folwarku Bory w Małopolsce, jest nękana poprzez upiora i w celu wyjaśnienia tej sprawy przybywa do Warszawy, żeby wynająć słynnego detektywa Baltazara Szafrana.
W tym samym czasie reporter Rafał Królik zostaje wplątany w obyczajową aferę z udziałem pewnego posła i poprzez to traci pracę. Szukając okazji do jej odzyskania, postanawia przeprowadzić wywiad z Szafranem; w tym samym czasie w biurze detektywa zjawia się Ewa i bierze go za Szafrana.
Reporter nie wyprowadza jej z błędu – postanawia sam wyjaśnić tajemnicę upiora. ZAPOMNIANA BIBLIOTEKA (zapomnianabiblioteka.pl): nieduży, ubogi dworek, zamieszkująca w nim błyskotliwa panienka i niosący pomoc dzielny młodzieniec kojarzą się wielu czytelnikom z powieścią Kornela Makuszyńskiego „Szatan z siódmej klasy." Kilka lat później w ślady pana Kornela poszedł Antoni Marczyński.
Nazywany przed wojną „Polskim Karolem Mayem" pisarz, a właściwie producent książek przeniósł akcję swojej powieści z Wilna na Podkarpacie. Zamiast podlotka o fiołkowych oczach, mamy tu pannicę ocierającą się o pełnoletniość, której pomaga dziennikarz podszywający się pod popularnego detektywa – Rafał Królik.
Nie ma tu niestety skarbu, którego poszukują bohaterowie. Mamy za to walkę o ratowanie ojcowizny, którą dzielna właścicielka zadłużonego dworku toczy z potentatami naftowymi czyhającymi na jej roponośne pola i łąki.
Jak z zasady w tego typu powieściach, na początku wszystko wydaje się proste. Później nasz bohater Rafał systematycznie wpada w coraz to nowe tarapaty, z których jednak dzięki wrodzonemu sprytowi udaje się mu wykaraskać.
fanów książkowej przygody zainteresuje zapewne,szeroka część akcji rozgrywa się podziemiach zrujnowanego dworu. Ruiny połączone są tunelem z tytułowym Czarcim Jarem. To stary, pełen tajemnic wąwóz, pamiętający krwawe czasy dużej wojny.
Jest też wątek miłosny. Trup ściele się niezbyt gęsto, lecz jednak pewne osoby wyzionęły ducha na kartach książki. Autor barwnie i z humorem opisał życie w prowincjonalnym dworze na początku XX wieku. Marczyński operuje kwiecistą polszczyzną, czasami trochę rubaszną.
Momentami ociera się o granicę lekkiej grafomanii, jednak jej nie przekracza. Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji. Książka ta stanowi 4. Tom serii „Kryminał z myszką" wydawnictwa Estymator.
Projekt okładki: Pola Augustynowicz. SPIS TREŚCI I. UPIÓR II. POLSKI SHERLOCK HOLMES III. PRAWDZIWY BALTAZAR IV. LISTA PODEJRZANYCH V. Tajemniczy PODPALACZ VI. ŚLEDZTWO VII. MILIONER DZIWAK VIII. PRIWIM ZABIŁ KRÓLIKA IX.
niespodziewanE KOMPLIKACJE X. PUŁAPKA XI. STARY RÓW STRZELECKI XII. PRZYGODY W PODZIEMIACH XIII. FOTOGRAFIA DUCHA XIV. PODWÓJNY SEKRETARZ? XV. ZA PÓŹNO! XVI. TOWARZYSZ BRONI XVII. WOŁANIE O RATUNEK XVIII.
WSTRZĄSAJĄCY SEANS XIX. STRZAŁ I POCAŁUNEK XX. PRZYJAZD SHERLOCKA HOLMESA XXI. SPOTKANIE DWÓCH BALTAZARÓW XXII. ŻYWCEM POGRZEBANI XXIII. WALKA O CNOTĘ XXIV. UCHYLENIE RĄBKA TAJEMNICY XXV. STRASZNE OSKARŻENIE XXVI.
UPIÓR MÓWI XXVII. POTWORNA ZASADZKA XXVIII. „PŁYNNE ZŁOTO" EPILOG
