Przepływ eliptyczny i fluktuacje od przypadku do przypadku w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora sps

Badania relatywistycznych zderzeń jąder atomowych są jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin fizyki współczesnej. Jedną z przyczyn tak pokaźnego zainteresowania tymi badaniami jest niepowtarzalna możliwość poznania własności gęstej, silnie oddziałującej materii jądrowej, a w szczególności jej stanu określanego jako plazma kwarkowo-gluonowa. Należy wyeksponujeć, że w relatywistycznych zderzeniach jądrowych materia wykazuje kolektywne zachowanie i bardziej przypomina ciecz niżeli rozrzedzony gaz. Wśród zjawisk kolektywnych obserwowanych w stanie końcowym można wymienić kolektywne przepływy cząstek. Szczególnie niebanalny jest przepływ eliptyczny powstający w wyniku przekształcenia asymetrii w rozkładzie ciśnienia we wstępnej fazie zderzenia na asymetrię w przestrzeni pędów cząstek obserwowanych w stanie końcowym. Praca opisuje badania przepływu eliptycznego różnorodnych cząstek: pionów, protonów i cząstek dziwnych, w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora CERN SPS zarejestrowanych w eksperymencie NA49 oraz plany związane z badaniami w ramach eksperymentu NA61/SHINE. Badania prowadzone były w funkcji centralności zderzenia, pędu poprzecznego i pospieszności rejestrowanych cząstek. Innym zagadnieniem często obecnym w badaniach z wykorzystaniem relatywistycznych jonów są przejścia fazowe materii jądrowej pomiędzy stanem gazu hadronowego i stanem plazmy kwarkowo-gluonowej i istnienie punktu potrójnego na diagramie fazowym silnie oddziałującej materii, będącego odpowiednikiem punktu potrójnego wody. W kontekście powyższych zagadnień szczególnie wyraźnych informacji dostarczają fluktuacje mierzone od przypadku do przypadku. W szczególności oczekuje się, iż "bliskość" punktu potrójnego materii jądrowej może manifestować się zasadniczym wzrostem mierzonych w ten sposób fluktuacji. Pozycja podejmuje tematykę badania fluktuacji od przypadku do przypadku ("event-by-event") zróżnicowanych wielkości znamionujących zderzenia np. Krotności cząstek czy przeciętnego pędu poprzecznego oraz ich zależności od rozmiaru systemu, a także energii zderzenia. Książka może być dedykowana zarówno dla pracowników uczelni zainteresowanych najnowszymi badaniami prowadzonymi na pograniczu fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej jak też dla studentów ostatnich lat studiów magisterskich zainteresowanych powyższą tematyką.