Monografia dotyczy problematyki myśli politycznej Tadeusza Grużewskiego, jego poglądów na temat Rosji i jej stosunku do Polaków i sprawy polskiej, m.in. Konsekwencji niewoli rosyjskiej w rozwoju narodowym społeczeństwa polskiego.
Na tym tle scharakteryzowano opinie pisarza na temat pozostałych zaborców Polski – Niemiec i Austro-Węgier i kwestie dotyczące zagadnienia narodu i konieczności posiadania własnego państwa. Przedstawiono zarys biografii pisarza, omawiając ergonomiczną stronę jego działalności politycznej od rozpoczęcia jej w ruchu narodowym aż do związania się z przeciwnym mu środowiskiem aktywistycznym w czasie I wojny światowej, któremu przewodził Władysław Studnicki.
Omówiono tematykę odnoszącą się do Rosji, jej ustroju, polityki zagranicznej i wewnętrznej, społeczeństwa, wyodrębniono na zbieżności niektórych poglądów Grużewskiego i Jana Kucharzewskiego, wreszcie przedstawiono poglądy pisarza dotyczące kwestii niepodległości i państwa jako potrzebnego celu dążeń narodowych.
