Tytuł E-sport. Prawne aspekty Autorzy Katarzyna Grzybczyk, Jakub Sobczyk, Dominik Gabor, Mikołaj Brzozowski, Marta Ludyga, Kunc-Urbańczyk, Sandra Słowik, Patrycja Rok, Paweł Jędrysiak, Jakub Wyczik Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8223-855-6 linia Prawo w praktyce Rok wydania 2021 liczba stron 408 Format pdf Spis treści Wstęp................................................. 11
Rozdział I
Czy e-sport jest sportem? (Marta Ludyga)................ 15
1. Wprowadzenie..................................... 15
2. Gry komputerowe.................................. 22
3. E-sport jako komponent edukacji....................... 26
4. E-sportowcy....................................... 29
5. E-sport na tle obowiązującego prawa................. 32
6. Organizacje i działania międzynarodowe............. 35
7. Przyszłość e-sportu................................. 38
8. Zakończenie....................................... 41
Rozdział II
Organizacja e-sportowa (Mikołaj Brzozowski)............. 42
1. Wprowadzenie..................................... 42
2. Pojęcie organizacji e-sportowej...................... 43
3. Charakter prawny organizacji e-sportowej............ 46
4. Organizacja e-sportowa w praktyce.................. 51
5. Ligi e-sportowe.................................... 56
6. Zakończenie....................................... 60
Rozdział III
Dobra osobiste e-sportowców (Dominik Gabor)........... 62
1. Wstęp............................................ 62
2. Dobra osobiste w kodeksie cywilnym................. 66
3. Prawo do pseudonimu.............................. 68
4. Wizerunek i prawo do wizerunku.................... 79
5. Right of publicity................................... 91
6. Wyspa Guernsey................................... 93
7. Ochrona dóbr osobistych............................ 94
8. Sprawy sądowe.................................... 98
9. Zakończenie....................................... 105
Rozdział IV
Prawnoautorska ochrona transmisji wydarzeń e-sportowych oraz nagrań rodzaju Let`s Play (Paweł Jędrysiak)....................................... 107
1. Wstęp............................................ 107
2. Wydarzenie sportowe............................... 108
3. Transmisja wydarzenia sportowego.................. 111
3.1. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako utworu........................................ 112
3.2. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako nadania....................................... 113
3.3. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako videogramu................................... 115
4. Widowisko e-sportowe............................. 117
4.1. Wstęp......................................... 117
4.2. Elementy gry komputerowej chronione prawem.... 117
4.3. Prawny status gry komputerowej................. 120
4.4. Prawnoautorska ochrona widowisk e-sportowych... 124
5. Transmisja widowiska e-sportowego.................. 126
5.1. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako utworu.................................... 126
5.2. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako nadania....................................... 128
5.3. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako wideogramu............................... 129
6. Umowy licencyjne dotyczące transmisji widowisk e-sportowych...................................... 130
7. Prawnoautorska ochrona nagrań rodzaju Let`s play....... 132
7.1. Czym jest Let`s Play?............................ 133
7.2. Prawnoautorski status nagrań rodzaju Let`s Play...... 133
7.3. Prawnoautorska ochrona nagrań typu Let`s Play a prawo cytatu................................. 134
8. Podsumowanie.................................... 135
Rozdział V
Umowa sponsoringu w e-sporcie (Jakub Sobczyk).......... 137
1. Wprowadzenie..................................... 137
2. Charakterystyka umowy sponsoringu................ 139
3. Strony umowy sponsoringu......................... 145
4. Przedmiot umowy sponsoringu...................... 151
5. Treść umowy sponsoringu.......................... 161
6. Podsumowanie.................................... 167
Rozdział VI
Analiza regulaminów turniejów e-sportowych (Sandra Słowik)........................................ 170
1. Wprowadzenie..................................... 170
2. Turnieje e-sportowe offline, a także online............... 173
3. Charakter prawny regulaminów turniejów e-sportowych.. 174
4. Regulaminy turniejów e-sportowych jako wzorce umowne – uwagi................................... 177
4.1. Podmioty uprawnione do posługiwania się regulaminem turnieju e-sportowego jako wzorcem umownym..................................... 177
4.2. Przesłanki związania uczestnika regulaminem turnieju e-sportowego.......................... 179
4.3. Kryteria co do treści regulaminu turnieju e-sportowego.................................. 183
5. Wybrane zagadnienia, które powinny zostać uregulowane w postanowieniach regulaminów turniejów e-sportowych............................. 184
5.1. Organizator.................................... 185
5.2. Ograniczenia wiekowe.......................... 186
5.3. Uczciwa i kulturalna gra........................ 189
5.4. Transmisja turnieju oraz prawo własności intelektualnej.................................. 193
5.5. Wizerunek.................................... 194
5.6. Bezpieczeństwo................................ 198
5.7. Nagrody....................................... 200
5.8. Klauzula informacyjna o przetwarzaniu danych osobowych.................................... 203
5.9. Inne.......................................... 204
6. Podsumowanie.................................... 205
Rozdział VII
Oszustwa w e-sporcie – e-doping (Patrycja Rok)........... 207
1. Wprowadzenie..................................... 207
2. Doping farmakologiczny w e-sporcie................. 211
3. Doping technologiczny w e-sporcie................... 218
4. E-doping a prawo własności intelektualnej............ 230
5. Match-fixing w e-sporcie............................ 235
6. Ataki online....................................... 241
7. Próby zapobiegania oszustwom i kary za ich użytkowanie........................................ 244
8. Kwestie prawne dotyczące oszustw, przed którymi stoi branża e-sportowa................................. 251
9. Podsumowanie.................................... 253
Rozdział VIII
Hazard w e-sporcie. Wybrane zagadnienia (Jakub Wyczik)... 254
1. Wprowadzenie..................................... 254
2. Zagadnienia terminologiczne........................ 257
3. Historia hazardu w e-sporcie........................ 261
4. Obstawianie wyników rozgrywek e-sportowych a polski porządek prawny................................... 274
5. Skin gambling i wirtualne przedmioty w świetle ustawy o grach hazardowych............................... 283
6. Zakończenie....................................... 294
Rozdział IX
E-sport w Korei Południowej (Katarzyna Grzybczyk)...... 296
1. Wprowadzenie..................................... 296
2. Organizacje e-sportowe w Korei..................... 302
3. Aspekty prawne.................................... 303
4. Ustawa o promocji e-sportu......................... 305
5. Shutdown law..................................... 307
6. Problemy z uczciwością............................. 308
7. Zasady dobrostanu gracza........................... 315
8. Gracze – celebryci i ofiary........................... 318
9. Zakończenie....................................... 320
Rozdział X
Analiza prawna regulacji e-sportowych we Francji (Karina Kunc-Urbańczyk)................................ 321
1. Wstęp............................................ 321
2. Przebieg cyklu ustawodawczego pierwszej europejskiej regulacji e-sportowej............................... 323
3. Analiza wprowadzonych rozwiązań prawnych, funkcjonujących obecnie we Francji.................. 332
3.1. Wyłączenie e-sportu spod generalnego zakazu gier hazardowych................................... 332
3.1.1. Stosunek e-sportu do regulacji antyhazardowych........................... 332
3.1.2. Propozycje rozwiązania problemu............ 341
3.1.3. Kształt przyjętej regulacji.................... 344
3.2. Szczególny wariant umowy o pracę dla fachowych gamerów...................................... 348
3.2.1. Formy zatrudnienia we Francji............... 348
3.2.2. Założenia nowego szczególnego rodzaju umowy o pracę na czas określony................... 351
3.3. Ochrona małoletnich przed zagrożeniami wynikającymi z e-sportu........................ 354
3.3.1. Zatrudnianie dzieci w branży e-sportowej..... 354
3.3.2. Ochrona zarobków małoletnich.............. 359
3.3.3. Wysokość nagród jako czynnik potencjalnie demoralizujący............................. 360
3.3.4. Ochrona dzieci przed nieodpowiednimi treściami.................................. 361
3.4. Podmiot reprezentujący branżę i nadzorujący jej rozwój...................................... 364
3.4.1. Problemy z samoregulacją – propozycja rozwiązania................................ 364
3.4.2. Nadzieje na federację e-sportową............. 366
4. Propozycje zmian ustawodawczych oczekujące na realizację.......................................... 367
4.1. Prawna regulacja transmisji z wydarzeń e-sportowych.................................. 368
4.1.1. Zagadnienia prawnoautorskie................ 368
4.1.2. Reklama ukryta............................ 370
4.1.3. Ograniczenia godzin transmisji wydarzeń e-sportowych.............................. 372
4.1.4. Krótkie sprawozdania z wydarzeń e-sportowych.............................. 375
4.2. Polityka wizowa................................ 376
4.2.1. Zezwolenia na udział w turniejach............ 376
4.2.2. Wizy długoterminowe i polityka transferowa.. 377
4.3. Zagadnienia podatkowe......................... 379
4.3.1. Opodatkowanie honorariów i nagród podatkiem VAT............................ 379
4.3.2. Status podatkowy „datków” od fanów........ 380
4.3.3. Zredukowana stawka VAT na wejściówki dla widzów................................ 381
4.4. Dalsze problemy wynikające ze wzrostu popularności zawodów e-sportowych............. 384
5. Warte naśladowania aspekty francuskiego podejścia do sportu elektronicznego.............................. 386
5.1. Unikanie rozstrzygania, czy e-sport to sport....... 387
5.2. Regulacja a casu ad casum zamiast prób holistycznego uregulowania zagadnienia.......... 393
5.3. Odpowiednie przygotowanie merytoryczne........ 395
5.4. Dostrzeżenie korzyści, jakie e-sport może przynieść Skarbowi Państwa.............................. 398
6. Podsumowanie.................................... 403
Rozdział I
Czy e-sport jest sportem? (Marta Ludyga)................ 15
1. Wprowadzenie..................................... 15
2. Gry komputerowe.................................. 22
3. E-sport jako komponent edukacji....................... 26
4. E-sportowcy....................................... 29
5. E-sport na tle obowiązującego prawa................. 32
6. Organizacje i działania międzynarodowe............. 35
7. Przyszłość e-sportu................................. 38
8. Zakończenie....................................... 41
Rozdział II
Organizacja e-sportowa (Mikołaj Brzozowski)............. 42
1. Wprowadzenie..................................... 42
2. Pojęcie organizacji e-sportowej...................... 43
3. Charakter prawny organizacji e-sportowej............ 46
4. Organizacja e-sportowa w praktyce.................. 51
5. Ligi e-sportowe.................................... 56
6. Zakończenie....................................... 60
Rozdział III
Dobra osobiste e-sportowców (Dominik Gabor)........... 62
1. Wstęp............................................ 62
2. Dobra osobiste w kodeksie cywilnym................. 66
3. Prawo do pseudonimu.............................. 68
4. Wizerunek i prawo do wizerunku.................... 79
5. Right of publicity................................... 91
6. Wyspa Guernsey................................... 93
7. Ochrona dóbr osobistych............................ 94
8. Sprawy sądowe.................................... 98
9. Zakończenie....................................... 105
Rozdział IV
Prawnoautorska ochrona transmisji wydarzeń e-sportowych oraz nagrań rodzaju Let`s Play (Paweł Jędrysiak)....................................... 107
1. Wstęp............................................ 107
2. Wydarzenie sportowe............................... 108
3. Transmisja wydarzenia sportowego.................. 111
3.1. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako utworu........................................ 112
3.2. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako nadania....................................... 113
3.3. Ochrona transmisji wydarzenia sportowego jako videogramu................................... 115
4. Widowisko e-sportowe............................. 117
4.1. Wstęp......................................... 117
4.2. Elementy gry komputerowej chronione prawem.... 117
4.3. Prawny status gry komputerowej................. 120
4.4. Prawnoautorska ochrona widowisk e-sportowych... 124
5. Transmisja widowiska e-sportowego.................. 126
5.1. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako utworu.................................... 126
5.2. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako nadania....................................... 128
5.3. Ochrona transmisji widowiska e-sportowego jako wideogramu............................... 129
6. Umowy licencyjne dotyczące transmisji widowisk e-sportowych...................................... 130
7. Prawnoautorska ochrona nagrań rodzaju Let`s play....... 132
7.1. Czym jest Let`s Play?............................ 133
7.2. Prawnoautorski status nagrań rodzaju Let`s Play...... 133
7.3. Prawnoautorska ochrona nagrań typu Let`s Play a prawo cytatu................................. 134
8. Podsumowanie.................................... 135
Rozdział V
Umowa sponsoringu w e-sporcie (Jakub Sobczyk).......... 137
1. Wprowadzenie..................................... 137
2. Charakterystyka umowy sponsoringu................ 139
3. Strony umowy sponsoringu......................... 145
4. Przedmiot umowy sponsoringu...................... 151
5. Treść umowy sponsoringu.......................... 161
6. Podsumowanie.................................... 167
Rozdział VI
Analiza regulaminów turniejów e-sportowych (Sandra Słowik)........................................ 170
1. Wprowadzenie..................................... 170
2. Turnieje e-sportowe offline, a także online............... 173
3. Charakter prawny regulaminów turniejów e-sportowych.. 174
4. Regulaminy turniejów e-sportowych jako wzorce umowne – uwagi................................... 177
4.1. Podmioty uprawnione do posługiwania się regulaminem turnieju e-sportowego jako wzorcem umownym..................................... 177
4.2. Przesłanki związania uczestnika regulaminem turnieju e-sportowego.......................... 179
4.3. Kryteria co do treści regulaminu turnieju e-sportowego.................................. 183
5. Wybrane zagadnienia, które powinny zostać uregulowane w postanowieniach regulaminów turniejów e-sportowych............................. 184
5.1. Organizator.................................... 185
5.2. Ograniczenia wiekowe.......................... 186
5.3. Uczciwa i kulturalna gra........................ 189
5.4. Transmisja turnieju oraz prawo własności intelektualnej.................................. 193
5.5. Wizerunek.................................... 194
5.6. Bezpieczeństwo................................ 198
5.7. Nagrody....................................... 200
5.8. Klauzula informacyjna o przetwarzaniu danych osobowych.................................... 203
5.9. Inne.......................................... 204
6. Podsumowanie.................................... 205
Rozdział VII
Oszustwa w e-sporcie – e-doping (Patrycja Rok)........... 207
1. Wprowadzenie..................................... 207
2. Doping farmakologiczny w e-sporcie................. 211
3. Doping technologiczny w e-sporcie................... 218
4. E-doping a prawo własności intelektualnej............ 230
5. Match-fixing w e-sporcie............................ 235
6. Ataki online....................................... 241
7. Próby zapobiegania oszustwom i kary za ich użytkowanie........................................ 244
8. Kwestie prawne dotyczące oszustw, przed którymi stoi branża e-sportowa................................. 251
9. Podsumowanie.................................... 253
Rozdział VIII
Hazard w e-sporcie. Wybrane zagadnienia (Jakub Wyczik)... 254
1. Wprowadzenie..................................... 254
2. Zagadnienia terminologiczne........................ 257
3. Historia hazardu w e-sporcie........................ 261
4. Obstawianie wyników rozgrywek e-sportowych a polski porządek prawny................................... 274
5. Skin gambling i wirtualne przedmioty w świetle ustawy o grach hazardowych............................... 283
6. Zakończenie....................................... 294
Rozdział IX
E-sport w Korei Południowej (Katarzyna Grzybczyk)...... 296
1. Wprowadzenie..................................... 296
2. Organizacje e-sportowe w Korei..................... 302
3. Aspekty prawne.................................... 303
4. Ustawa o promocji e-sportu......................... 305
5. Shutdown law..................................... 307
6. Problemy z uczciwością............................. 308
7. Zasady dobrostanu gracza........................... 315
8. Gracze – celebryci i ofiary........................... 318
9. Zakończenie....................................... 320
Rozdział X
Analiza prawna regulacji e-sportowych we Francji (Karina Kunc-Urbańczyk)................................ 321
1. Wstęp............................................ 321
2. Przebieg cyklu ustawodawczego pierwszej europejskiej regulacji e-sportowej............................... 323
3. Analiza wprowadzonych rozwiązań prawnych, funkcjonujących obecnie we Francji.................. 332
3.1. Wyłączenie e-sportu spod generalnego zakazu gier hazardowych................................... 332
3.1.1. Stosunek e-sportu do regulacji antyhazardowych........................... 332
3.1.2. Propozycje rozwiązania problemu............ 341
3.1.3. Kształt przyjętej regulacji.................... 344
3.2. Szczególny wariant umowy o pracę dla fachowych gamerów...................................... 348
3.2.1. Formy zatrudnienia we Francji............... 348
3.2.2. Założenia nowego szczególnego rodzaju umowy o pracę na czas określony................... 351
3.3. Ochrona małoletnich przed zagrożeniami wynikającymi z e-sportu........................ 354
3.3.1. Zatrudnianie dzieci w branży e-sportowej..... 354
3.3.2. Ochrona zarobków małoletnich.............. 359
3.3.3. Wysokość nagród jako czynnik potencjalnie demoralizujący............................. 360
3.3.4. Ochrona dzieci przed nieodpowiednimi treściami.................................. 361
3.4. Podmiot reprezentujący branżę i nadzorujący jej rozwój...................................... 364
3.4.1. Problemy z samoregulacją – propozycja rozwiązania................................ 364
3.4.2. Nadzieje na federację e-sportową............. 366
4. Propozycje zmian ustawodawczych oczekujące na realizację.......................................... 367
4.1. Prawna regulacja transmisji z wydarzeń e-sportowych.................................. 368
4.1.1. Zagadnienia prawnoautorskie................ 368
4.1.2. Reklama ukryta............................ 370
4.1.3. Ograniczenia godzin transmisji wydarzeń e-sportowych.............................. 372
4.1.4. Krótkie sprawozdania z wydarzeń e-sportowych.............................. 375
4.2. Polityka wizowa................................ 376
4.2.1. Zezwolenia na udział w turniejach............ 376
4.2.2. Wizy długoterminowe i polityka transferowa.. 377
4.3. Zagadnienia podatkowe......................... 379
4.3.1. Opodatkowanie honorariów i nagród podatkiem VAT............................ 379
4.3.2. Status podatkowy „datków” od fanów........ 380
4.3.3. Zredukowana stawka VAT na wejściówki dla widzów................................ 381
4.4. Dalsze problemy wynikające ze wzrostu popularności zawodów e-sportowych............. 384
5. Warte naśladowania aspekty francuskiego podejścia do sportu elektronicznego.............................. 386
5.1. Unikanie rozstrzygania, czy e-sport to sport....... 387
5.2. Regulacja a casu ad casum zamiast prób holistycznego uregulowania zagadnienia.......... 393
5.3. Odpowiednie przygotowanie merytoryczne........ 395
5.4. Dostrzeżenie korzyści, jakie e-sport może przynieść Skarbowi Państwa.............................. 398
6. Podsumowanie.................................... 403
