Wstęp 11
Rozdział 1 Ogólny zarys wybranych cywilnoprawnych pojęć związanych z wypadkami komunikacyjnymi 19
1.1. Odpowiedzialność cywilna 19 1.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza 22 1.2.1. Zasada pełnego odszkodowania 23 1.2.2. Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej 25 1.3. Odpowiedzialność in solidum 28 1.3.1. Współuczestnictwo 33 1.4. Wypadek komunikacyjny 35 1.4.1. Wypadek komunikacyjny w znaczeniu przedmiotowym 38 1.4.2. Podmioty odpowiedzialne za wypadek komunikacyjny 40
Rozdział 2 Zasady odpowiedzialności cywilnej posiadacza za szkody wyrządzone mechanicznym środkiem komunikacji poruszanym za pomocą sił przyrody 47 2.1. Odpowiedzialność cywilna posiadacza na zasadzie ryzyka 49 2.1.1. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność cywilną posiadacza opartą na zasadzie ryzyka 63 2.1.1.1. Wyłączna wina poszkodowanego 64 2.1.1.2. Wyłączna wina osoby trzeciej 70 2.1.1.3. Siła wyższa 75 2.2. Odpowiedzialność cywilna posiadacza na zasadzie winy 77 2.2.1. Odpowiedzialność w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji 79 2.2.2. Odpowiedzialność za osoby przewożone z grzeczności 83 2.3. Odpowiedzialność cywilna na zasadzie optymalności 87 2.4. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody 88
Rozdział 3 Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych 100 3.1. Ubezpieczenia w rozwoju historycznym 100 3.1.1. Geneza ubezpieczeń 100 3.1.2. Ewolucja ubezpieczeń w Polsce 102 3.2. Zadania i typy ubezpieczeń komunikacyjnych 107 3.3. System Zielonej Karty 115 3.4. Zalecenia Unii Europejskiej w sprawie obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności posiadaczy pojazdów mechanicznych 118 3.4.1. Dyrektywy komunikacyjne 120 3.4.1.1. I Dyrektywa komunikacyjna 122 3.4.1.2. II Dyrektywa komunikacyjna 124 3.4.1.3. III Dyrektywa komunikacyjna 126 3.4.1.4. IV Dyrektywa komunikacyjna 128 3.4.1.5. V Dyrektywa komunikacyjna 133 3.5. Znaczenie przepisów kodeksu cywilnego dla odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń 136 3.6. Umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych 146 3.7. Wyłączenia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń 156 3.8. Roszczenia regresowe zakładu ubezpieczeń do kierującego pojazdem o zwrot odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu 159
Rozdział 4 Wynagrodzenie szkód powstałych w wypadkach komunikacyjnych 169
4.1. Świadczenia z tytułu szkód poniesionych przez uczestników wypadku komunikacyjnego 169 4.1.1. Wynagrodzenie szkody w mieniu 172 4.1.1.1. Roszczenia z tytułu szkód w cudzym pojeździe 172 4.1.1.2. Roszczenia z tytułu innych szkód 183 4.1.2. Wynagrodzenie szkody na osobie 184 4.1.2.1. Uprawnienia poszkodowanego z tytułu odniesionych obrażeń ciała 184 4.1.2.2. Uprawnienia osób bliskich w razie śmierci poszkodowanego 204 4.1.2.3. Szkody prenatalne 211
Rozdział 5 Instytucje dopełniające system ubezpieczeń komunikacyjnych 213
5.1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny 213 5.1.1. Świadczenia z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego 216 5.1.2. Dochodzenie roszczeń od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego 222 5.1.3. Roszczenia regresowe Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego 225 5.2. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych 226
Rozdział 6 Wybrane zagadnienia dotyczące odpowiedzialności za wypadki komunikacyjne w przykładowych regulacjach europejskich 228
6.1. Niemcy 228 6.2. Ukraina 235
Zakończenie 245 Bibliografia 251