Wykaz schematów | str. 19
Wstęp | str. 23
Rozdział I
Wprowadzenie | str. 27
Rozdział II
Pochodny instrument finansowy jako przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych na tle najróżniejszych dziedzin prawa | str. 33
1. Przedmiot i podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 33
1.1. Przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 33
1.2. Podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 38
2. Charakter prawny pochodnych instrumentów finansowych | str. 39
2.1. Pojęcie instrumentu finansowego i papieru wartościowego w ujęciu materialnoprawnym i historycznym | str. 39
2.2. Definicja instrumentów finansowych i papierów wartościowych na tle ustawy o obrocie instrumentami finansowymi | str. 44
2.3. Pochodny instrument finansowy a papier wartościowy | str. 57
2.4. Zasada numerus clausus papierów wartościowych a pochodne instrumenty finansowe - podsumowanie | str. 62
2.5. Podstawowe warianty derywatów | str. 70
2.6. Kontrakty terminowe - forward | str. 72
2.7. Kontrakty terminowe - futures | str. 75
2.8. Opcje | str. 81
2.9. Kontrakty swap | str. 87
2.10. Użycie regulacji dotyczących papierów wartościowych do instrumentów finansowych | str. 90
2.11. Warranty subskrypcyjne, warranty opcyjne, prawa do akcji (PDA) | str. 91
2.12. Rozróżnienie instrumentów finansowych i towarów giełdowych | str. 95
3. Konstrukcja pochodnych instrumentów finansowych w ujęciu ekonomicznym | str. 96
3.1. Wprowadzenie | str. 96
3.2. Rys historyczny | str. 101
3.3. Klasyfikacja pochodnych instrumentów finansowych | str. 103
3.4. Instrumenty bazowe, a także sposoby rozliczenia derywatu | str. 105
3.5. Szczególne funkcje instrumentów finansowych | str. 108
3.5.1. Spekulacja | str. 109
3.5.2. Zabezpieczenie (hedging | str. 112
3.5.3. Arbitraż | str. 114
3.6. Rodzaje pochodnych instrumentów finansowych | str. 115
3.6.1. Ujęcie ekonomiczne kontraktu forward | str. 117
3.6.2. Ujęcie ekonomiczne kontraktu futures | str. 120
3.6.3. Ujęcie ekonomiczne opcji | str. 125
3.6.4. Ujęcie ekonomiczne kontraktu swap | str. 132
4. Derywaty na tle prawa bilansowego (ustawy o rachunkowości, rozporządzenia MF z dnia 12 grudnia 2001, a także MSR/MSSF) | str. 140
4.1. Pochodne instrumenty finansowe jako aktywa finansowe | str. 142
4.1.1. Warianty instrumentów finansowych - ogólna charakterystyka | str. 142
4.1.2. Podział instrumentów finansowych | str. 146
4.1.3. Pozycja zabezpieczana i instrument zabezpieczający | str. 161
4.2. Klasyfikacja instrumentów finansowych | str. 163
4.3. Ujęcie instrumentu finansowego jako zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego | str. 167
4.4. Wycena instrumentów finansowych | str. 169
4.5. Skutki przeszacowania instrumentów finansowych | str. 180
4.6. Wyłączenie instrumentów finansowych z ksiąg rachunkowych | str. 182
4.7. Rachunkowość zabezpieczeń - wycena pozycji zabezpieczanych i zabezpieczających | str. 185
4.7.1. Ryzyko finansowe związane z pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 185
4.7.2. Zasady rachunkowości zabezpieczeń | str. 186
4.8. Reklasyfikacja instrumentów finansowych z uwagi na zmianę celu wykorzystania instrumentu | str. 195
4.9. Prezentacja instrumentów finansowych w sprawozdaniu finansowym | str. 197
4.10. Analiza użycia rachunkowości zabezpieczeń w sytuacji pochodnych instrumentów finansowych opartych na walucie | str. 210
4.11. Nowa klasyfikacja aktywów i zobowiązań finansowych wg MSR 39 i MSSF 9 obowiązująca od dnia 1 stycznia 2015 r. | str. 212
5. Towarowe instrumenty pochodne | str. 214
5.1. Katalog towarów giełdowych | str. 214
5.1.1. Lista instrumentów szanowanych za towary giełdowe | str. 214
5.1.2. Prawa pochodne odnoszące się do towarów | str. 215
5.2. Istota praw pochodnych towarowych | str. 217
5.2.1. Zarys praw pochodnych towarowych | str. 217
5.2.2. Uprawnienia do emisji, a także prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia a prawa pochodne | str. 219
5.3. Katalog instrumentów finansowych a towary giełdowe | str. 224
5.3.1. Zagadnienia wstępne - instrument finansowy a towar giełdowy | str. 224
5.3.2. Rozgraniczenie towarów giełdowych i instrumentów finansowych | str. 230
5.4. Szczególne towary giełdowe | str. 233
5.4.1. Limity wielkości produkcji, a także emisji zanieczyszczeń | str. 233
5.4.2. Świadectwa pochodzenia i prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia | str. 245
6. Obrót instrumentami finansowymi na rynku regulowanym i poza rynkiem dostosowywanym | str. 248
6.1. Prawne aspekty obrotu instrumentami finansowymi | str. 248
6.1.1. Umowy na rynku regulowanym | str. 248
6.1.2. Zawarcie transakcji na rynku regulowanym a cesja | str. 250
6.1.3. Kompensacja wielostronna a tryb zawierania umów | str. 253
6.1.4. Zbycie papierów wartościowych na rynku dostosowywanym | str. 259
6.1.5. Obrót pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 263
6.1.6. Nabycie instrumentów pochodnych w wyniku wykonania umowy o świadczenie usług brokerskich | str. 271
6.2. Systemy obrotu instrumentami finansowymi | str. 274
6.2.1. Obrót zorganizowany i prywatny instrumentami finansowymi | str. 274
6.2.2. Rynek regulowany | str. 274
6.2.3. Alternatywny system obrotu | str. 276
6.2.4. Przymus obrotu na wybranych systemach obrotu | str. 279
6.3. Systemy obrotu towarami giełdowymi | str. 282
6.3.1. Giełdy towarowe i systemy obrotu towarami giełdowymi | str. 282
6.3.2. Przymus obrotu na giełdzie towarowej | str. 285
6.3.3. Obrót energią elektryczną | str. 291
7. Różnice kursowe formujące przychody i koszty podatkowe w świetle art. 15a u.p.d.o.p | str. 294
7.1. Wprowadzenie do ustalania różnic kursowych na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 294
7.2. Kalkulacja różnic kursowych dla celów podatkowych w oparciu o przepisy obowiązujące do 31 grudnia 2006 r. | str. 296
7.3. Zasady rozliczania różnic kursowych w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 304
7.4. Rozliczenia z kontrahentami a kalkulacja różnic kursowych | str. 312
8. Bilansowa metoda rozliczania różnic kursowych zgodnie z art. 30 u.r | str. 320
8.1. Bilansowa metoda kalkulacji różnic kursowych dla celów podatkowych - art. 9b u.p.d.o.p | str. 320
8.2. Kalkulacja różnic kursowych w świetle art. 30 u.r. | str. 325
8.2.1. Wycena na dzień dokonania transakcji w walucie obcej | str. 328
8.2.2. Prezentacja różnic kursowych w sprawozdaniu finansowym | str. 329
Rozdział III
Model opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 331
1. Pojęcie dochodu na transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 331
2. Czynniki wpływające na model opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych | str. 335
3. Nierzeczywisty pochodny instrument finansowy na tle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 343
3.1. Definicja pochodnego instrumentu finansowego dla celów podatkowych | str. 343
3.2. Podstawowe zasady opodatkowania nierzeczywistych pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 353
3.2.1. Przychód podatkowy będący efektem transakcji na pochodnych instrumentach finansowych (instrumenty nierzeczywiste) | str. 353
3.2.2. Koszty podatkowe związane z transakcjami na pochodnych instrumentach finansowych (instrumenty nierzeczywiste) | str. 361
3.3. Podsumowanie - nierzeczywiste pochodne instrumenty finansowe rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 385
4. Rzeczywisty pochodny instrument finansowy w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych | str. 387
4.1. Rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na instrument bazowy będący "towarem" | str. 390
4.2. Podsumowanie - rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na instrument bazowy będący "towarem", rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 398
4.3. Rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na walutę | str. 400
4.4. Podsumowanie - rzeczywiste pochodne instrumenty finansowe wystawione na walutę, rozliczane na "zasadach ogólnych" | str. 413
5. Cel zawarcia kontraktu determinujący skutki w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 415
5.1. Derywaty rozliczane na zasadach ogólnych - zawarte w celach spekulacyjnych oraz zabezpieczających "ogólną" działalność gospodarczą | str. 415
5.2. Derywaty zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych | str. 418
5.2.1. Derywaty nierzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych | str. 420
5.2.2. Derywaty rzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów nabycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych | str. 424
5.3. Derywaty zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 428
5.3.1. Derywaty nierzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 430
5.3.2. Derywaty rzeczywiste zawarte w celu zabezpieczenia kosztów wytworzenia środków trwałych | str. 432
6. Derywaty zawarte w celu bezpośredniego nabycia papierów wartościowych | str. 437
7. Przepisy prawa bilansowego mające wpływ na konsekwencje podatkowe walutowych pochodnych instrumentów finansowych | str. 440
7.1. Instrument pochodny jako pozycja bilansowa czy pozabilansowa | str. 440
7.2. Wycena walutowego instrumentu pochodnego a różnice kursowe - podstawowe wątpliwości | str. 443
7.3. Charakterystyka różnic kursowych na tle pochodnych instrumentów finansowych | str. 447
8. Podstawowe zasady opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób fizycznych | str. 454
8.1. Przychody i koszty podatkowe | str. 454
8.2. Przedmiot opodatkowania w zakresie pochodnych instrumentów finansowych w podatku dochodowym od osób fizycznych | str. 460
8.3. Działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne a rozliczenie transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 465
Rozdział IV
Opodatkowanie poszczególnych rodzajów pochodnych instrumentów finansowych - wybrane aspekty | str. 473
1. Opodatkowanie kontraktów forward | str. 473
1.1. Opodatkowanie nierzeczywistych oraz rzeczywistych kontraktów walutowych forward | str. 473
1.2. Przychody i koszty podatkowe związane z kontraktami forward | str. 479
1.3. Kontrakty forward zawarte w celach zabezpieczających | str. 483
1.4. Opodatkowanie procentowych kontraktów terminowych (Forward Rate Agreement - FRA) | str. 488
2. Opodatkowanie kontraktów futures | str. 490
3. Opodatkowanie opcji | str. 493
3.1. Budowa opcji wpływająca na konsekwencje podatkowe | str. 493
3.2. Przychody i koszty związane z premią opcyjną | str. 494
3.3. Przychody i koszty związane z realizacją opcji | str. 501
3.4. Opcje walutowe (rzeczywiste i nierzeczywiste) | str. 504
4. Opodatkowanie kontraktów swap | str. 509
4.1. Kontrakt swap jedno- i dwustrumieniowy | str. 509
4.2. Swapy towarowe | str. 512
4.3. FX swap/IRS/CIRS | str. 514
5. Opodatkowanie instrumentów strukturyzowanych i struktur złożonych (cap/floor/collar) | str. 518
Rozdział V
Opodatkowanie wybranych transakcji z użyciem pochodnych instrumentów finansowych | str. 522
1. Transakcje z zastosowaniem pochodnych instrumentów finansowych wykonywane między podmiotami powiązanymi - nowe regulacje od dnia 18 lipca 2013 r | str. 522
2. Restrukturyzacja podmiotów z zastosowaniem pochodnych instrumentów finansowych | str. 537
2.1. Derywaty wniesione aportem do spółek prawa handlowego | str. 537
2.1.1. Derywaty wniesione aportem do spółek kapitałowych | str. 537
2.1.2. Derywaty wniesione aportem do spółki osobowej | str. 548
2.2. Rozliczenie pożyczonych środków finansowych wykorzystanych na zakup lub rozliczenie derywatów | str. 554
2.3. Konwersja zadłużenia z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych na kredyt | str. 557
3. Opodatkowanie dochodów uzyskanych z pochodnych instrumentów finansowych w zakresie działalności w Specjalnej Strefie Ekonomicznej | str. 562
4. Niedostateczna kapitalizacja a pochodne instrumenty finansowe | str. 569
Rozdział VI
kształt ekonomicznej wyceny pochodnych instrumentów finansowych a podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych | str. 579
1. Zarys ekonomicznych metod wyceny pochodnych instrumentów finansowych | str. 579
2. Wpływ ekonomicznej wyceny pochodnych instrumentów finansowych na przedmiot opodatkowania pochodnych instrumentów finansowych | str. 586
Rozdział VII
Aktualne regulacje międzynarodowe i krajowe dotyczące obrotu pochodnymi instrumentami finansowymi | str. 589
1. Dyrektywa 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r., a także zmiany proponowane poprzez Komisję Europejską | str. 589
2. Podatek od transakcji finansowych w ramach umocnionej współpracy w ramach UE | str. 596
3. Dyrektywa MiFID oraz Rozporządzenie EMIR (European Market Infrastructure Regulation) | str. 598
Rozdział VIII
Wnioski podsumowujące | str. 604
Schematy modeli opodatkowania transakcji na pochodnych instrumentach finansowych | str. 611
Bibliografia | str. 645
Wykaz aktów prawnych | str. 655
Wykaz wyroków i uchwał sądowych | str. 659