Tytuł Polska koncepcja legislacyjna spółki komandytowo-akcyjnej Autor Robert Lewandowski Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-264-1944-7 kolekcja Monografie Rok wydania 2007 liczba stron 515 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów 23
Rozdział 1 Zagadnienia ogólne 27
1. Cele i teza pracy 27 1.1. Wprowadzenie 27 1.2. Teza pierwsza 28 1.3. Teza druga 29 2. Zakres analizy 30 2.1. Teza pierwsza 30 2.2. Teza druga 31 3. Metoda 32
Rozdział 2 Modele regulacji spółki komandytowo-akcyjnej 36
1. Model francusko-niemiecki 37 2. Model szwajcarsko-włoski 39 3. Polska koncepcja spółki komandytowo-akcyjnej 41
Rozdział 3 Niemiecki model spółki komandytowo-akcyjnej 44
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 44 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 45 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 46 3.1. Status założycieli 46 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 47 3.2.1. Akcjonariusze 47 3.2.2. Komplementariusze 47 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 47 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 48 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 48 3.2.2.4. Komplementariusz jako osoba prawna prawa publicznego 55 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 55 4.1. Stosunek prawny między wspólnikami i organami 55 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 55 4.1.2. Organy fakultatywne 56 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 57 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 57 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 60 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 61 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 62 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze wspólnika 63 4.2.1.1. Prawo głosu 63 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 63 4.2.1.1.2. Prawo głosu w charakterze wspólnika 63 4.2.1.1.3. Zgromadzenie komplementariuszy 64 4.2.1.1.4. Ilość głosów 65 4.2.1.1.5. Większości przy podejmowaniu uchwał 65 4.2.1.1.6. Zakres autonomii woli 66 4.2.1.1.7. Wykluczenie prawa głosu 68 4.2.1.2. Prawo do kontroli i do informacji 68 4.2.1.3. Actio pro socio 69 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 70 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze organu 71 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 71 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 71 4.2.2.1.2. Rodzaj i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 72 4.2.2.1.2.1. Sprawy zwyczajne 73 4.2.2.1.2.2. Sprawy świetne 74 4.2.2.1.2.3. Sprawy o podstawowym znaczeniu dla spółki 75 4.2.2.1.3. Obowiązek staranności i odpowiedzialność za jego naruszenie 76 4.2.2.1.3.1. Obowiązek dokładności 76 4.2.2.1.3.2. Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków dokładności 77 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 79 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 79 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 81 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/albo reprezentacji spółki 82 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 84 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 84 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 86 4.2.3.3. Prawo do zysku 88 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 91 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 92 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza 93 4.2.4.2. Wyłączenie komplementariusza 94 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 95 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 97 4.2.5.1. Komplementariusz jako adresat zakazu konkurencji 97 4.2.5.2. Zakres zakazu konkurencji 98 4.2.5.3. Okres obowiązywania zakazu konkurencji 99 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 99 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 99 4.3.1.1. Prawa wszelkich akcjonariuszy 100 4.3.1.2. Indywidualne prawa 102 4.3.1.3. Indywidualne obowiązki 103 4.3.1.4. Wyłączenie prawa głosu dla komplementariuszy posiadających akcje 104 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze majątkowym 106 4.3.1.5.1. Udział w zysku 106 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 107 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 107 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 108 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszystkich akcjonariuszy ze spółki 108 4.4. Rada nadzorcza 109 4.4.1. Przepisy posiadające zastosowanie do rady nadzorczej i jej charakter prawny 109 4.4.2. Skład rady nadzorczej 110 4.4.3. Zasada incompatibilitas 110 4.4.3.1. Ogólne zasady dotyczące spółki akcyjnej 110 4.4.3.2. Szczególne incompatibilitas w spółce komandytowo-akcyjnej 111 4.4.4. Powołanie i odwołanie członków rady nadzorczej 113 4.4.4.1. Procedura wyborcza 113 4.4.4.2. Zakaz głosowania 113 4.4.4.3. Odwołanie 114 4.4.5. Wynagrodzenie 114 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 115 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 115 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 115 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne 116 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia. 117 4.4.6.3. Kontrola innych organów spółki komandytowo-akcyjnej 118 4.4.6.4. Kompetencje związane z realizowaniem uchwał 118 4.4.6.5. Kompetencje reprezentacyjne 119 4.4.6.6. Udział pracowników w zarządzaniu spółką komandytowo-akcyjną 120 4.4.6.6.1. Mitbestimmungsgesetz 120 4.4.6.6.2. Betriebsverfassungsgesetz 121 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 121 4.4.7.1. Odpowiedzialność w stosunku do spółki komandytowo-akcyjnej 121 4.4.7.2. Odpowiedzialność w stosunku do osób trzecich 123 4.5. Walne zgromadzenie 123 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 123 4.5.2. Wykonywanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 125 4.5.3. Wymagania dotyczące podejmowania uchwał większościowych 126 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 126
Rozdział 4 Szwajcarski model spółki komandytowo-akcyjnej 128
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 128 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 129 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 130 3.1. Status założycieli 130 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 131 3.2.1. Akcjonariusze 131 3.2.2. Komplementariusze 131 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 131 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 132 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 132 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 133 4.1. Stosunek prawny między wspólnikami i organami 133 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 133 4.1.2. Organy fakultatywne 134 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 134 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 134 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 136 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 137 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 137 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze członka 138 4.2.1.1. Prawo głosu 138 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 138 4.2.1.1.2. Zgromadzenie komplementariuszy 138 4.2.1.1.3. Liczba głosów 139 4.2.1.1.4. Większości przy podejmowaniu uchwał 139 4.2.1.1.5. Zakres autonomii woli 140 4.2.1.1.6. Wykluczenie prawa głosu 141 4.2.1.2. Prawo do kontroli i danych 141 4.2.1.3. Actio pro socio 142 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 142 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze organu 142 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 143 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 143 4.2.2.1.2. Wariant i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 145 4.2.2.1.2.1. Sprawy zwykłe 145 4.2.2.1.2.2. Sprawy świetne 146 4.2.2.1.3. Obowiązek skrupulatności i odpowiedzialności komplementariusza za jego naruszenie 146 4.2.2.1.3.1. Obowiązek dokładności 146 4.2.2.1.3.2. Odpowiedzialność za naruszenie obowiązku staranności 147 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 148 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 148 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 150 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki 151 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 153 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 153 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 154 4.2.3.3. Prawo do zysku 156 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 156 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 157 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza z zarządu 158 4.2.4.2. Wykluczenie komplementariusza 159 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 160 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 161 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 162 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 162 4.3.1.1. Prawa wszystkich akcjonariuszy 162 4.3.1.2. Indywidualne prawa 164 4.3.1.3. Jednostkowe obowiązki 164 4.3.1.4. Wyłączenie prawa głosu komplementariusza posiadającego akcje 165 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze posiadajątkowym 166 4.3.1.5.1. Udział w zysku 166 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 166 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 166 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 167 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszelkich akcjonariuszy 167 4.4. Rada nadzorcza 168 4.4.1. Przepisy posiadające użycie do rady radzorczej i jej charakter prawny 168 4.4.2. Skład rady nadzorczej 168 4.4.3. Wymogi odnośnie do członków rady nadzorczej 169 4.4.3.1. Kwalifikacje 169 4.4.3.2. Kryteria odnośnie zamieszkania bądź siedziby 170 4.4.3.3. Zasada niezależności i incompatibilitas 170 4.4.3.4. Wybór spółek handlowych i spółdzielni 171 4.4.4. Powołanie i odwołanie członków rady nadzorczej 171 4.4.4.1. Procedura wyborcza 172 4.4.4.2. Zakaz głosowania 172 4.4.4.3. Odwołanie 173 4.4.5. Wynagrodzenie 173 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 174 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 174 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 174 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 174 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia 175 4.4.6.3. Kompetencje reprezentacyjne 175 4.4.6.4. Pozostałe kompetencje 176 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 176 4.5. Walne zgromadzenie 177 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 177 4.5.2. Wykonywanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 178 4.5.3. Oczekiwania dotyczące podejmowania uchwał większościowych 179 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 179
Rozdział 5 Ewolucja rozwoju spółki komandytowo-akcyjnej w Polsce 181
1. Okres zaborów 181 1.2. Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie 183 1.2.1. Regulacja Code de commerce z 1807 roku 183 1.2.2. Ustawa z 1856 roku 187 1.2.3. Ustawa o spółkach z 1867 roku 191 1.3. Zabór pruski 193 1.3.1. Handelsgesetzbuch z 1897 roku. 193 1.4. Adaptacja francuskiego Code de commerce w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 195 1.5. Podsumowanie 198 2. Rozwój prawa handlowego w Polsce w okresie od 1918 do 1939 roku 199 2.1. Lata poprzedzające wejście w życie nowego Kodeksu handlowego 199 2.2. Prace kodyfikacyjne nad nowym Kodeksem handlowym 200 3. Okres od 1945 roku aż do momentu wejścia w życie nowego Kodeksu spółek handlowych 202 4. Prace kodyfikacyjne nad projektem ustawy - Prawo spółek handlowych i nowy Kodeks spółek handlowych 203 4.1. Projekt A. Kleina z 1991 roku 203 4.2. Projekt ustawy - Prawo spółek handlowych 205 4.2.1. Kształt "Planu Reformy Ustawodawczej" i przebieg prac nad projektem ustawy - Prawo spółek handlowych 205 4.2.2. Projekt ustawy - Prawo spółek handlowych dotyczący przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej w zakresie statusu wspólników i organów 208 4.2.2.1. Pierwsza wersja "Uzasadnienia projektu ustawy" 208 4.2.2.2. Druga wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych ze stycznia/ lutego 1998 roku 209 4.2.2.2.1. Uwagi wstępne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 209 4.2.2.2.2. Wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej i zakres ich odpowiedzialności 210 4.2.2.2.3. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 210 4.2.2.2.4. Organy spółki 211 4.2.2.3. Trzecia wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z maja 1998 roku 212 4.2.2.3.1. Uwagi wstępne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 212 4.2.2.3.2. Wspólnicy i zakres ich odpowiedzialności 213 4.2.2.3.3. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 213 4.2.2.3.4. Organy i rozwiązanie spółki oraz wystąpienie wspólnika 213 4.2.2.4. Czwarta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z 22 sierpnia 1998 roku 214 4.2.2.5. Piąta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z 27 stycznia 1999 roku 214 4.2.2.5.1. Uwagi ogólne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 214 4.2.2.5.2. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 215 4.2.2.5.3. Organy spółki oraz wystąpienie wspólnika 215 4.2.2.6. Szósta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z grudnia 1999 r. 216 4.2.2.7. Siódma wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych 216 4.2.3. Następny przebieg prac legislacyjnych nad projektem i ogłoszenie ustawy - Kodeks spółek handlowych 217 5. Kodeks spółek handlowych i europejskie prawo spółek 218 6. Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych w zakresie przepisów dotyczących spółki komandytowo-akcyjnej 221
Rozdział 6 Polski model spółki komandytowo-akcyjnej 224
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 224 1.1. Uwagi prawnoporównawcze 226 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 231 2.1. Uwagi prawnoporównawcze 234 2.1.1. Model francusko-niemiecki 236 2.1.2. Model szwajcarsko-włoski 237 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 240 3.1. Status założycieli 241 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 241 3.2.1. Akcjonariusze 241 3.2.2. Komplementariusze 242 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 242 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 242 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 242 3.2.2.4. Komplementariusz jako osoba prawna prawa publicznego 244 3.3. Uwagi prawnoporównawcze 244 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 248 4.1. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 248 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 248 4.1.2. Organy fakultatywne 249 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 252 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 252 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 254 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 255 4.1.4. Uwagi prawnoporównawcze 255 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 257 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze "współwłaściciela" 258 4.2.1.1. Prawo głosu 258 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 259 4.2.1.1.2. Forma wyrażania prawa głosu 259 4.2.1.1.3. Ilość głosów 261 4.2.1.1.4. Większości przy podejmowaniu uchwał 261 4.2.1.1.5. Zakres autonomii woli 262 4.2.1.1.6. Wykluczenie prawa głosu 263 4.2.1.2. Prawo do kontroli i informacji 264 4.2.1.3. Actio pro socio 265 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 266 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze "zarządcy" 268 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 268 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 268 4.2.2.1.2. Wariant i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 269 4.2.2.1.2.1. Sprawy nieprzekraczające zwykłych czynności zarządu 270 4.2.2.1.2.2. Sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności zarządu 271 4.2.2.1.2.3. Czynności nagłe 273 4.2.2.1.3. Obowiązek staranności i odpowiedzialności komplementariusza za jego naruszenie 273 4.2.2.1.3.1. Obowiązek staranności 273 4.2.2.1.3.2. Naruszenie obowiązku staranności 275 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 277 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 277 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 280 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki 281 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 283 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 283 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 286 4.2.3.3. Prawo do zysku 287 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 289 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 290 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza 290 4.2.4.2. Wyłączenie komplementariusza 292 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 293 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 295 4.2.5.1. Komplementariusz jako adresat zakazu konkurencji 295 4.2.5.2. Zakres zakazu konkurencji 298 4.2.5.3. Okres obowiązywania zakazu konkurencji 299 4.2.6. Uwagi prawnoporównawcze 300 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 304 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 304 4.3.1.1. Prawa wszystkich akcjonariuszy 305 4.3.1.2. Prawa jednostkowe 307 4.3.1.3. Obowiązki indywidualne 308 4.3.1.4. Wyłączenie komplementariuszy mających akcje z prawa do głosowania 312 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze majątkowym 313 4.3.1.5.1. Udział w zysku 313 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 313 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 315 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 315 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszelkich akcjonariuszy 316 4.3.2. Uwagi prawnoporównawcze 316 4.4. Rada nadzorcza 318 4.4.1. Przepisy mające zastosowanie do rady nadzorczej i jej charakter prawny 318 4.4.2. Skład rady nadzorczej 319 4.4.3. Zasada incompatibilitas 320 4.4.3.1. Ogólne zasady dotyczące spółki akcyjnej 320 4.4.3.2. Szczególne incompatibilitas w spółce komandytowo-akcyjnej 321 4.4.4. Powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej 321 4.4.4.1. Procedura wyborcza 321 4.4.4.2. Zakaz głosowania 322 4.4.4.3. Odwołanie 322 4.4.5. Wynagrodzenie 323 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 323 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 323 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce akcyjnej 323 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 325 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia 326 4.4.6.3. Kontrola innych organów spółki komandytowo-akcyjnej 327 4.4.6.4. Kompetencje reprezentacyjne 327 4.4.6.5. Pozostałe kompetencje 329 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 331 4.4.8. Uwagi prawnoporównawcze 332 4.5. Walne zgromadzenie 333 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 334 4.5.2. Realizowanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 336 4.5.3. Wymogi dotyczące podejmowania uchwał większościowych 337 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 338 4.5.5. Uwagi prawnoporównawcze 339 Rozdział 7 Podsumowanie wyników analizy prawnoporównawczej: argumenty przemawiające za oparciem polskiej koncepcji legislacyjnej spółki komandytowo-akcyjnej na rozwiązaniach jej niemieckiego modelu 342
1. Autonomia woli w kształtowaniu postanowień umowy spółki 342 2. Charakter prawny norm odsyłających do przepisów o spółkach osobowych i reforma przepisu art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. 348 3. Pozycja komplementariusza 354 4. Łączenie statusu komplementariusza i akcjonariusza 356 5. Dopuszczalność uzyskania statusu komplementariusza przez osoby prawne 357 5.1. Potencjał konfliktowy na bazie polskiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 358 5.1.1. Sytuacje konfliktowe nierozwiązane na gruncie Kodeksu spółek handlowych 359 5.1.1.1. Cykl tworzenia woli w spółce komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszem jest spółka z o.o. 359 5.1.1.2. Tworzenie woli w ramach umowy spółki komandytowo-akcyjnej 361 5.1.1.3. Nieważność osoby komplementariusza 362 5.1.2. Powoływanie i odwoływanie członków zarządu 363 5.1.2.1. Możliwość ochrony akcjonariuszy przez komplementariusza w przypadku wystąpienia ważnego powodu ze strony komplementariusza 363 5.1.2.2. Komplementariusz jako spółka z o.o. I zasada lojalności 364 5.1.2.2.1. Rozważania wstępne 364 5.1.2.2.2. Zasada lojalności 365 5.1.2.2.3. Wyegzekwowanie zasady lojalności 366 5.2. Konflikty na bazie niemieckiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 367 5.3. Konflikty na bazie szwajcarskiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 368 6. Ochrona polskiego przedsiębiorcy przed ryzykiem wrogiego przejęcia 369 7. Organy i struktura organizacyjna spółki komandytowo-akcyjnej 371 7.1. Model niemiecki 371 7.2. Model szwajcarski 373 7.3. Polska koncepcja struktury organizacyjnej w świetle niemieckiego i szwajcarskiego modelu 375 8. Zagadnienie "złotej akcji" 376
Rozdział 8 Krytyka wybranych przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej w Kodeksie spółek handlowych - uwagi de lege lata 380
1. Regulacja Kodeksu spółek handlowych dotycząca pozbawienia komplementariusza prawa do reprezentacji i/ lub prowadzenia spraw spółki 380 2. Regulacja przepisu art. 137 § 5 k.s.h. 382 3. Regulacja przepisu art. 142 § 5 k.s.h. 387 4. Regulacja przepisu art. 148 § 1 pkt 4 k.s.h. 388 5. Regulacja przepisu art. 147 § 2 k.s.h. 389 6. Zagadnienie wpływu komplementariusza będącego większościowym akcjonariuszem na skład rady nadzorczej 391 7. Regulacja przepisu art. 146 § 2 pkt 2 k.s.h. 393
Rozdział 9 propozycja reformy niektórych przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej - uwagi de lege ferenda 395
1. Zakaz konkurencji 395 2. Wystąpienie jedynego komplementariusza ze spółki (art. 148 § 1 pkt 4 k.s.h.) 396 3. Zmiana przepisu art. 142 § 5 k.s.h. 396 4. Pozbawienie komplementariusza prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki (art. 137 § 2-5 i art. 140 § 3 k.s.h.) 397 5. Uchylenie przepisu art. 137 § 5 k.s.h.. 398 6. Zmiana przepisu art. 142 § 4 k.s.h. W zakresie dopuszczalności komplementariuszy - będących równocześnie większościowymi akcjonariuszami - do powołania i odwołania członków rady nadzorczej 398 7. Modyfikacja przepisu art. 147 § 2 k.s.h. Odnosząca się do wynagrodzenia komplementariusza 399 8. Wykluczenie prawa głosu w sprawach przewidzianych w art. 146 § 1 pkt 1-4 k.s.h. 399 9. Doprecyzowanie brzmienia przepisu art. 149 § 2 k.s.h. Odnośnie do niedopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki przez akcjonariuszy 400 10. Kwestia podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom 400
Rozdział 10 Spółka komandytowo-akcyjna na granicy prawa spółki jawnej i akcyjnej 401
1. Wprowadzenie 401 2. Wyjaśnienie niepokaźnej popularności formy spółki komandytowo-akcyjnej w polskim życiu gospodarczym 401 2.1. Spółka komandytowo-akcyjna: zbędna forma organizacyjno-prawna? 402 2.2. Osobista odpowiedzialność komplementariusza 402 2.3. Silna pozycja komplementariusza 403 2.4. Spółka komandytowo-akcyjna jako nowa forma prawna prowadzenia działalności 404 3. Skomplikowana struktura spółki komandytowo-akcyjnej 405 4. Ustawowa regulacja art. 125-150 k.s.h. Przy uwzględnieniu szczególnej relacji pomiędzy osobowymi i kapitałowymi elementami w spółce komandytowo-akcyjnej 407 4.1. Wprowadzenie 407 4.2. Regulacja art. 125-150 k.s.h. 408 5. Zarysowanie problemu i podstawy metodyczne 409 5.1. Definicja problemu i jego rodzaje 409 5.2. Podstawy metodyczne 410 5.3. Wykładnia 411 5.4. Wypracowanie ogólnej koncepcji 412
Rozdział 11 Część ogólna - koncepcja wykładni normy odsyłającej z art. 126 § 1 k.s.h.. 414
1. Wypracowanie ogólnej koncepcji 414 1.1. Ogólne odesłanie w art. 126 § 1 k.s.h. Do prawa spółki jawnej i spółki akcyjnej - wykładnia 414 1.2. Związek semantyczny art. 126 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.s.h. 415 1.3. Wykładnia systematyczna art. 126 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.s.h. 416 1.4. Natura "stosunku prawnego" pomiędzy wspólnikami w ramach art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. 421 1.5. Przedmiot kompetencji w spółce komandytowo-akcyjnej między prawem spółki jawnej i akcyjnej 422 1.5.1. Wprowadzenie 422 1.5.2. Przedmiot kompetencji grup wspólników 422 1.5.3. Przedmioty, których nie można przypisać żadnej z grup wspólników 423 1.6. Podsumowanie wykładni systematycznej 424 2. Systematyczny schemat badania w ramach spółki komandytowo-akcyjnej 425 2.1. Kolejność przeprowadzenia badania art. 125-150 k.s.h. 425 2.2. Schemat przeprowadzania analizy na tle rodzaju porządkującego, współbrzmiącego i rozgraniczającego 427 2.2.1. Wariant porządkujący 428 2.2.1.1. Natura rodzaju porządkującego 428 2.2.1.2. Przykład przeprowadzenia analizy w obrębie płaszczyzny badania przy uwzględnieniu typu porządkującego 428 3. Jednorodne kryteria dla typu współgrającego i rozgraniczającego części szczególnej 429 3.1. Kryteria służące do rozwiązania problemów w ramach części szczególnej 430 3.1.1. Wolność statutowa art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. Kontra ograniczona zasada wolności statutowej w autonomicznych przepisach o spółce komandytowo-akcyjnej 430 3.1.1.1. Miejsce w schemacie badania 430 3.1.1.2. Wykładnia systematyczna 430 3.1.1.3. Kryterium 431 3.1.2. Uzupełnienie i usunięcie osobowego podziału kompetencji przez przepisy o spółce akcyjnej. 431 3.1.2.1. Miejsce w schemacie podziału 431 3.1.2.2. Wykładnia systematyczna 431 3.1.2.3. Kryterium 432 3.1.3. Rozgraniczenie pomiędzy podziałem kompetencji opartej na prawie spółki jawnej i akcyjnej 432 3.1.3.1. Miejsce w schemacie podziału 432 3.1.3.2. Wykładnia systematyczna 432 3.1.3.3. Kryterium 433 3.1.4. Modyfikacja akcyjnych struktur przez zasady prawa spółek osobowych 433 3.1.4.1. Miejsce w schemacie podziału 433 3.1.4.2. Wykładnia systematyczna 434 3.1.4.3. Kryterium 434 3.1.5. Ograniczenie wolności statutowej dla uchwał walnego zgromadzenia w spółce komandytowo-akcyjnej 434 3.1.5.1. Miejsce w schemacie podziału 434 3.1.5.2. Wykładnia systematyczna 435 3.1.5.3. Kryterium 435 3.1.6. Ocena poszczególnych przedmiotów decyzji 436 3.1.6.1. Miejsce w schemacie podziału 436 3.1.6.2. Wykładnia systematyczna 436 3.1.6.3. Kryterium 436 3.1.7. Usunięcie podstawowych "elementów strukturalnych" 437 3.1.7.1. Miejsce w schemacie podziału 437 3.1.7.2. Wykładnia systematyczna 437 3.1.7.3. Kryterium 437 4. Podsumowanie części ogólnej 437
Rozdział 12 Część szczególna - używanie przepisów o spółce jawnej bądź o spółce akcyjnej w spółce komandytowo-akcyjnej na wybranych przykładach 439
1. Trzystopniowy podział praw członkowskich i kompetencji (art. 126 § 1 k.s.h.) 439 1.1. Prawa komplementariuszy (pierwsza płaszczyzna) 440 1.2. Prawa akcjonariuszy (pierwsza płaszczyzna) 441 1.3. Prawa komplementariuszy (druga płaszczyzna) 442 1.4. Prawa wszystkich akcjonariuszy (druga płaszczyzna) 442 1.5. Kompetencje rady nadzorczej (druga płaszczyzna) 444 1.6. Sprawy komplementariuszy a sprawy zarządu spółki akcyjnej (trzecia płaszczyzna) 444 1.7. Kompetencje walnego zgromadzenia na mocy przepisów o spółce akcyjnej (trzecia płaszczyzna) 445 1.8. Kompetencje rady nadzorczej (trzecia płaszczyzna) 446 2. Harmonizacja podziału kompetencji osobowych i kapitałowych 446 2.1. Realizowanie akcyjnych zadań związanych z prowadzeniem spółki poprzez komplementariuszy 447 2.2. Uprawnienie komplementariuszy prowadzących sprawy spółki do wytoczenia powództwa 448 2.3. Uprawnienia komplementariuszy pozbawionych prawa do prowadzenia spraw spółki do wytoczenia powództwa 448 2.4. Zadania zarządu spółki akcyjnej komplementaruszy nie prowadzących spraw spółki 450 2.5. Obowiązki skrupulatności komplementariuszy 450 2.6. Ograniczenie uprawnień rady nadzorczej 452 3. Reprezentacja spółki komandytowo-akcyjnej wobec pojedynczych komplementariuszy 452 3.1. Ogólne zasady reprezentacji 452 3.2. Reprezentacja w ramach powództwa 456 4. Kompetencje walnego zgromadzenia 456 5. Przyjęcie nowego komplementariusza do spółki komandytowo-akcyjnej 459 6. Ograniczenie wolności statutowej dla uchwał walnego zgromadzenia, które dotyczą akcyjnych kwestii 463 7. Wystąpienie komplementariusza ze spółki komandytowo-akcyjnej 464 7.1. Wystąpienie jednego z wielu komplementariuszy 464 7.2. Wystąpienie ostatniego komplementariusza 465 7.2.1. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki jawnej 467 7.2.2. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki akcyjnej 468 7.2.3. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki komandytowo-akcyjnej 468 8. Używanie do komplementariusza przepisu art. 31 § 1 k.s.h. 469
Rozdział 13 Wyniki systematycznej wykładni art. 126 § 1 k.s.h. 472
1. Wprowadzenie 472 2. Część ogólna 472 3. Część szczególna 474
Rozdział 14 Uwagi końcowe 475
Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych 478 Przepisy niemieckiej ustawy o spółce akcyjnej (Aktiengesetz) z 6 września 1965 r. O spółce komandytowo-akcyjnej 485 Przepisy szwajcarskiej ustawy o prawie stosunków zobowiązaniowych (Obligationenrecht) z 30 marca 1911 r. O spółce komandytowo-akcyjnej 497 Bibliografia 501
Rozdział 1 Zagadnienia ogólne 27
1. Cele i teza pracy 27 1.1. Wprowadzenie 27 1.2. Teza pierwsza 28 1.3. Teza druga 29 2. Zakres analizy 30 2.1. Teza pierwsza 30 2.2. Teza druga 31 3. Metoda 32
Rozdział 2 Modele regulacji spółki komandytowo-akcyjnej 36
1. Model francusko-niemiecki 37 2. Model szwajcarsko-włoski 39 3. Polska koncepcja spółki komandytowo-akcyjnej 41
Rozdział 3 Niemiecki model spółki komandytowo-akcyjnej 44
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 44 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 45 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 46 3.1. Status założycieli 46 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 47 3.2.1. Akcjonariusze 47 3.2.2. Komplementariusze 47 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 47 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 48 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 48 3.2.2.4. Komplementariusz jako osoba prawna prawa publicznego 55 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 55 4.1. Stosunek prawny między wspólnikami i organami 55 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 55 4.1.2. Organy fakultatywne 56 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 57 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 57 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 60 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 61 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 62 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze wspólnika 63 4.2.1.1. Prawo głosu 63 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 63 4.2.1.1.2. Prawo głosu w charakterze wspólnika 63 4.2.1.1.3. Zgromadzenie komplementariuszy 64 4.2.1.1.4. Ilość głosów 65 4.2.1.1.5. Większości przy podejmowaniu uchwał 65 4.2.1.1.6. Zakres autonomii woli 66 4.2.1.1.7. Wykluczenie prawa głosu 68 4.2.1.2. Prawo do kontroli i do informacji 68 4.2.1.3. Actio pro socio 69 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 70 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze organu 71 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 71 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 71 4.2.2.1.2. Rodzaj i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 72 4.2.2.1.2.1. Sprawy zwyczajne 73 4.2.2.1.2.2. Sprawy świetne 74 4.2.2.1.2.3. Sprawy o podstawowym znaczeniu dla spółki 75 4.2.2.1.3. Obowiązek staranności i odpowiedzialność za jego naruszenie 76 4.2.2.1.3.1. Obowiązek dokładności 76 4.2.2.1.3.2. Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków dokładności 77 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 79 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 79 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 81 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/albo reprezentacji spółki 82 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 84 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 84 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 86 4.2.3.3. Prawo do zysku 88 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 91 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 92 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza 93 4.2.4.2. Wyłączenie komplementariusza 94 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 95 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 97 4.2.5.1. Komplementariusz jako adresat zakazu konkurencji 97 4.2.5.2. Zakres zakazu konkurencji 98 4.2.5.3. Okres obowiązywania zakazu konkurencji 99 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 99 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 99 4.3.1.1. Prawa wszelkich akcjonariuszy 100 4.3.1.2. Indywidualne prawa 102 4.3.1.3. Indywidualne obowiązki 103 4.3.1.4. Wyłączenie prawa głosu dla komplementariuszy posiadających akcje 104 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze majątkowym 106 4.3.1.5.1. Udział w zysku 106 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 107 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 107 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 108 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszystkich akcjonariuszy ze spółki 108 4.4. Rada nadzorcza 109 4.4.1. Przepisy posiadające zastosowanie do rady nadzorczej i jej charakter prawny 109 4.4.2. Skład rady nadzorczej 110 4.4.3. Zasada incompatibilitas 110 4.4.3.1. Ogólne zasady dotyczące spółki akcyjnej 110 4.4.3.2. Szczególne incompatibilitas w spółce komandytowo-akcyjnej 111 4.4.4. Powołanie i odwołanie członków rady nadzorczej 113 4.4.4.1. Procedura wyborcza 113 4.4.4.2. Zakaz głosowania 113 4.4.4.3. Odwołanie 114 4.4.5. Wynagrodzenie 114 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 115 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 115 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 115 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne 116 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia. 117 4.4.6.3. Kontrola innych organów spółki komandytowo-akcyjnej 118 4.4.6.4. Kompetencje związane z realizowaniem uchwał 118 4.4.6.5. Kompetencje reprezentacyjne 119 4.4.6.6. Udział pracowników w zarządzaniu spółką komandytowo-akcyjną 120 4.4.6.6.1. Mitbestimmungsgesetz 120 4.4.6.6.2. Betriebsverfassungsgesetz 121 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 121 4.4.7.1. Odpowiedzialność w stosunku do spółki komandytowo-akcyjnej 121 4.4.7.2. Odpowiedzialność w stosunku do osób trzecich 123 4.5. Walne zgromadzenie 123 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 123 4.5.2. Wykonywanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 125 4.5.3. Wymagania dotyczące podejmowania uchwał większościowych 126 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 126
Rozdział 4 Szwajcarski model spółki komandytowo-akcyjnej 128
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 128 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 129 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 130 3.1. Status założycieli 130 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 131 3.2.1. Akcjonariusze 131 3.2.2. Komplementariusze 131 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 131 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 132 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 132 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 133 4.1. Stosunek prawny między wspólnikami i organami 133 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 133 4.1.2. Organy fakultatywne 134 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 134 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 134 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 136 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 137 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 137 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze członka 138 4.2.1.1. Prawo głosu 138 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 138 4.2.1.1.2. Zgromadzenie komplementariuszy 138 4.2.1.1.3. Liczba głosów 139 4.2.1.1.4. Większości przy podejmowaniu uchwał 139 4.2.1.1.5. Zakres autonomii woli 140 4.2.1.1.6. Wykluczenie prawa głosu 141 4.2.1.2. Prawo do kontroli i danych 141 4.2.1.3. Actio pro socio 142 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 142 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze organu 142 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 143 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 143 4.2.2.1.2. Wariant i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 145 4.2.2.1.2.1. Sprawy zwykłe 145 4.2.2.1.2.2. Sprawy świetne 146 4.2.2.1.3. Obowiązek skrupulatności i odpowiedzialności komplementariusza za jego naruszenie 146 4.2.2.1.3.1. Obowiązek dokładności 146 4.2.2.1.3.2. Odpowiedzialność za naruszenie obowiązku staranności 147 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 148 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 148 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 150 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki 151 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 153 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 153 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 154 4.2.3.3. Prawo do zysku 156 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 156 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 157 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza z zarządu 158 4.2.4.2. Wykluczenie komplementariusza 159 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 160 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 161 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 162 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 162 4.3.1.1. Prawa wszystkich akcjonariuszy 162 4.3.1.2. Indywidualne prawa 164 4.3.1.3. Jednostkowe obowiązki 164 4.3.1.4. Wyłączenie prawa głosu komplementariusza posiadającego akcje 165 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze posiadajątkowym 166 4.3.1.5.1. Udział w zysku 166 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 166 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 166 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 167 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszelkich akcjonariuszy 167 4.4. Rada nadzorcza 168 4.4.1. Przepisy posiadające użycie do rady radzorczej i jej charakter prawny 168 4.4.2. Skład rady nadzorczej 168 4.4.3. Wymogi odnośnie do członków rady nadzorczej 169 4.4.3.1. Kwalifikacje 169 4.4.3.2. Kryteria odnośnie zamieszkania bądź siedziby 170 4.4.3.3. Zasada niezależności i incompatibilitas 170 4.4.3.4. Wybór spółek handlowych i spółdzielni 171 4.4.4. Powołanie i odwołanie członków rady nadzorczej 171 4.4.4.1. Procedura wyborcza 172 4.4.4.2. Zakaz głosowania 172 4.4.4.3. Odwołanie 173 4.4.5. Wynagrodzenie 173 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 174 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 174 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 174 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 174 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia 175 4.4.6.3. Kompetencje reprezentacyjne 175 4.4.6.4. Pozostałe kompetencje 176 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 176 4.5. Walne zgromadzenie 177 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 177 4.5.2. Wykonywanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 178 4.5.3. Oczekiwania dotyczące podejmowania uchwał większościowych 179 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 179
Rozdział 5 Ewolucja rozwoju spółki komandytowo-akcyjnej w Polsce 181
1. Okres zaborów 181 1.2. Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie 183 1.2.1. Regulacja Code de commerce z 1807 roku 183 1.2.2. Ustawa z 1856 roku 187 1.2.3. Ustawa o spółkach z 1867 roku 191 1.3. Zabór pruski 193 1.3.1. Handelsgesetzbuch z 1897 roku. 193 1.4. Adaptacja francuskiego Code de commerce w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 195 1.5. Podsumowanie 198 2. Rozwój prawa handlowego w Polsce w okresie od 1918 do 1939 roku 199 2.1. Lata poprzedzające wejście w życie nowego Kodeksu handlowego 199 2.2. Prace kodyfikacyjne nad nowym Kodeksem handlowym 200 3. Okres od 1945 roku aż do momentu wejścia w życie nowego Kodeksu spółek handlowych 202 4. Prace kodyfikacyjne nad projektem ustawy - Prawo spółek handlowych i nowy Kodeks spółek handlowych 203 4.1. Projekt A. Kleina z 1991 roku 203 4.2. Projekt ustawy - Prawo spółek handlowych 205 4.2.1. Kształt "Planu Reformy Ustawodawczej" i przebieg prac nad projektem ustawy - Prawo spółek handlowych 205 4.2.2. Projekt ustawy - Prawo spółek handlowych dotyczący przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej w zakresie statusu wspólników i organów 208 4.2.2.1. Pierwsza wersja "Uzasadnienia projektu ustawy" 208 4.2.2.2. Druga wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych ze stycznia/ lutego 1998 roku 209 4.2.2.2.1. Uwagi wstępne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 209 4.2.2.2.2. Wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej i zakres ich odpowiedzialności 210 4.2.2.2.3. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 210 4.2.2.2.4. Organy spółki 211 4.2.2.3. Trzecia wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z maja 1998 roku 212 4.2.2.3.1. Uwagi wstępne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 212 4.2.2.3.2. Wspólnicy i zakres ich odpowiedzialności 213 4.2.2.3.3. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 213 4.2.2.3.4. Organy i rozwiązanie spółki oraz wystąpienie wspólnika 213 4.2.2.4. Czwarta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z 22 sierpnia 1998 roku 214 4.2.2.5. Piąta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z 27 stycznia 1999 roku 214 4.2.2.5.1. Uwagi ogólne i definicja spółki komandytowo-akcyjnej 214 4.2.2.5.2. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki 215 4.2.2.5.3. Organy spółki oraz wystąpienie wspólnika 215 4.2.2.6. Szósta wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych z grudnia 1999 r. 216 4.2.2.7. Siódma wersja projektu ustawy - Kodeks spółek handlowych 216 4.2.3. Następny przebieg prac legislacyjnych nad projektem i ogłoszenie ustawy - Kodeks spółek handlowych 217 5. Kodeks spółek handlowych i europejskie prawo spółek 218 6. Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych w zakresie przepisów dotyczących spółki komandytowo-akcyjnej 221
Rozdział 6 Polski model spółki komandytowo-akcyjnej 224
1. Natura prawna spółki komandytowo-akcyjnej 224 1.1. Uwagi prawnoporównawcze 226 2. Przepisy regulujące spółkę komandytowo-akcyjną 231 2.1. Uwagi prawnoporównawcze 234 2.1.1. Model francusko-niemiecki 236 2.1.2. Model szwajcarsko-włoski 237 3. Założyciele spółki komandytowo-akcyjnej 240 3.1. Status założycieli 241 3.2. Podmiotowość prawna założycieli 241 3.2.1. Akcjonariusze 241 3.2.2. Komplementariusze 242 3.2.2.1. Zdolność do podejmowania czynności prawnych 242 3.2.2.2. Komplementariusz jako osoba fizyczna 242 3.2.2.3. Komplementariusz jako osoba prawna prawa prywatnego 242 3.2.2.4. Komplementariusz jako osoba prawna prawa publicznego 244 3.3. Uwagi prawnoporównawcze 244 4. Wspólnicy i organy spółki komandytowo-akcyjnej 248 4.1. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 248 4.1.1. Organy obligatoryjne ustawowo 248 4.1.2. Organy fakultatywne 249 4.1.3. Stosunek prawny pomiędzy wspólnikami i organami 252 4.1.3.1. Komplementariusze i walne zgromadzenie 252 4.1.3.2. Komplementariusze i rada nadzorcza 254 4.1.3.3. Rada nadzorcza i walne zgromadzenie 255 4.1.4. Uwagi prawnoporównawcze 255 4.2. Pozycja prawna komplementariusza 257 4.2.1. Prawa i obowiązki w charakterze "współwłaściciela" 258 4.2.1.1. Prawo głosu 258 4.2.1.1.1. Przedmiot prawa głosu 259 4.2.1.1.2. Forma wyrażania prawa głosu 259 4.2.1.1.3. Ilość głosów 261 4.2.1.1.4. Większości przy podejmowaniu uchwał 261 4.2.1.1.5. Zakres autonomii woli 262 4.2.1.1.6. Wykluczenie prawa głosu 263 4.2.1.2. Prawo do kontroli i informacji 264 4.2.1.3. Actio pro socio 265 4.2.1.4. Odpowiedzialność komplementariusza wobec spółki 266 4.2.2. Prawa i obowiązki w charakterze "zarządcy" 268 4.2.2.1. Prawo do prowadzenia spraw spółki 268 4.2.2.1.1. Reżim prawny uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 268 4.2.2.1.2. Wariant i zakres uprawnienia do prowadzenia spraw spółki 269 4.2.2.1.2.1. Sprawy nieprzekraczające zwykłych czynności zarządu 270 4.2.2.1.2.2. Sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności zarządu 271 4.2.2.1.2.3. Czynności nagłe 273 4.2.2.1.3. Obowiązek staranności i odpowiedzialności komplementariusza za jego naruszenie 273 4.2.2.1.3.1. Obowiązek staranności 273 4.2.2.1.3.2. Naruszenie obowiązku staranności 275 4.2.2.2. Reprezentacja spółki 277 4.2.2.2.1. Organy uprawnione do reprezentacji spółki komandytowo-akcyjnej 277 4.2.2.2.2. Zakres uprawnienia do reprezentacji 280 4.2.2.2.3. Pozbawienie prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki 281 4.2.3. Pozycja prawno-majątkowa komplementariusza 283 4.2.3.1. Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki 283 4.2.3.2. Wkłady komplementariusza 286 4.2.3.3. Prawo do zysku 287 4.2.3.4. Wynagrodzenie komplementariusza 289 4.2.4. Zmiany w składzie komplementariuszy 290 4.2.4.1. Ustawowe przyczyny wystąpienia komplementariusza 290 4.2.4.2. Wyłączenie komplementariusza 292 4.2.4.3. Konsekwencje wystąpienia jedynego komplementariusza 293 4.2.5. Zakaz konkurencji dla komplementariuszy 295 4.2.5.1. Komplementariusz jako adresat zakazu konkurencji 295 4.2.5.2. Zakres zakazu konkurencji 298 4.2.5.3. Okres obowiązywania zakazu konkurencji 299 4.2.6. Uwagi prawnoporównawcze 300 4.3. Pozycja prawna akcjonariuszy 304 4.3.1. Prawa i obowiązki - wprowadzenie 304 4.3.1.1. Prawa wszystkich akcjonariuszy 305 4.3.1.2. Prawa jednostkowe 307 4.3.1.3. Obowiązki indywidualne 308 4.3.1.4. Wyłączenie komplementariuszy mających akcje z prawa do głosowania 312 4.3.1.5. Prawa i obowiązki akcjonariuszy o charakterze majątkowym 313 4.3.1.5.1. Udział w zysku 313 4.3.1.5.2. Obowiązek do wniesienia wkładu i odpowiedzialność akcjonariusza 313 4.3.1.5.3. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej 315 4.3.1.6. Zmiana osoby akcjonariusza 315 4.3.1.7. Konsekwencje wystąpienia wszelkich akcjonariuszy 316 4.3.2. Uwagi prawnoporównawcze 316 4.4. Rada nadzorcza 318 4.4.1. Przepisy mające zastosowanie do rady nadzorczej i jej charakter prawny 318 4.4.2. Skład rady nadzorczej 319 4.4.3. Zasada incompatibilitas 320 4.4.3.1. Ogólne zasady dotyczące spółki akcyjnej 320 4.4.3.2. Szczególne incompatibilitas w spółce komandytowo-akcyjnej 321 4.4.4. Powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej 321 4.4.4.1. Procedura wyborcza 321 4.4.4.2. Zakaz głosowania 322 4.4.4.3. Odwołanie 322 4.4.5. Wynagrodzenie 323 4.4.6. Kompetencje rady nadzorczej 323 4.4.6.1. Kompetencje kontrolne 323 4.4.6.1.1. Pozycja rady nadzorczej w spółce akcyjnej 323 4.4.6.1.2. Uprawnienia kontrolne rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej 325 4.4.6.2. Zwołanie walnego zgromadzenia 326 4.4.6.3. Kontrola innych organów spółki komandytowo-akcyjnej 327 4.4.6.4. Kompetencje reprezentacyjne 327 4.4.6.5. Pozostałe kompetencje 329 4.4.7. Odpowiedzialność rady nadzorczej 331 4.4.8. Uwagi prawnoporównawcze 332 4.5. Walne zgromadzenie 333 4.5.1. Zwołanie walnego zgromadzenia 334 4.5.2. Realizowanie prawa głosu na walnym zgromadzeniu 336 4.5.3. Wymogi dotyczące podejmowania uchwał większościowych 337 4.5.4. Kompetencje walnego zgromadzenia 338 4.5.5. Uwagi prawnoporównawcze 339 Rozdział 7 Podsumowanie wyników analizy prawnoporównawczej: argumenty przemawiające za oparciem polskiej koncepcji legislacyjnej spółki komandytowo-akcyjnej na rozwiązaniach jej niemieckiego modelu 342
1. Autonomia woli w kształtowaniu postanowień umowy spółki 342 2. Charakter prawny norm odsyłających do przepisów o spółkach osobowych i reforma przepisu art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. 348 3. Pozycja komplementariusza 354 4. Łączenie statusu komplementariusza i akcjonariusza 356 5. Dopuszczalność uzyskania statusu komplementariusza przez osoby prawne 357 5.1. Potencjał konfliktowy na bazie polskiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 358 5.1.1. Sytuacje konfliktowe nierozwiązane na gruncie Kodeksu spółek handlowych 359 5.1.1.1. Cykl tworzenia woli w spółce komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszem jest spółka z o.o. 359 5.1.1.2. Tworzenie woli w ramach umowy spółki komandytowo-akcyjnej 361 5.1.1.3. Nieważność osoby komplementariusza 362 5.1.2. Powoływanie i odwoływanie członków zarządu 363 5.1.2.1. Możliwość ochrony akcjonariuszy przez komplementariusza w przypadku wystąpienia ważnego powodu ze strony komplementariusza 363 5.1.2.2. Komplementariusz jako spółka z o.o. I zasada lojalności 364 5.1.2.2.1. Rozważania wstępne 364 5.1.2.2.2. Zasada lojalności 365 5.1.2.2.3. Wyegzekwowanie zasady lojalności 366 5.2. Konflikty na bazie niemieckiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 367 5.3. Konflikty na bazie szwajcarskiego modelu spółki komandytowo-akcyjnej 368 6. Ochrona polskiego przedsiębiorcy przed ryzykiem wrogiego przejęcia 369 7. Organy i struktura organizacyjna spółki komandytowo-akcyjnej 371 7.1. Model niemiecki 371 7.2. Model szwajcarski 373 7.3. Polska koncepcja struktury organizacyjnej w świetle niemieckiego i szwajcarskiego modelu 375 8. Zagadnienie "złotej akcji" 376
Rozdział 8 Krytyka wybranych przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej w Kodeksie spółek handlowych - uwagi de lege lata 380
1. Regulacja Kodeksu spółek handlowych dotycząca pozbawienia komplementariusza prawa do reprezentacji i/ lub prowadzenia spraw spółki 380 2. Regulacja przepisu art. 137 § 5 k.s.h. 382 3. Regulacja przepisu art. 142 § 5 k.s.h. 387 4. Regulacja przepisu art. 148 § 1 pkt 4 k.s.h. 388 5. Regulacja przepisu art. 147 § 2 k.s.h. 389 6. Zagadnienie wpływu komplementariusza będącego większościowym akcjonariuszem na skład rady nadzorczej 391 7. Regulacja przepisu art. 146 § 2 pkt 2 k.s.h. 393
Rozdział 9 propozycja reformy niektórych przepisów o spółce komandytowo-akcyjnej - uwagi de lege ferenda 395
1. Zakaz konkurencji 395 2. Wystąpienie jedynego komplementariusza ze spółki (art. 148 § 1 pkt 4 k.s.h.) 396 3. Zmiana przepisu art. 142 § 5 k.s.h. 396 4. Pozbawienie komplementariusza prawa do prowadzenia spraw i/ lub reprezentacji spółki (art. 137 § 2-5 i art. 140 § 3 k.s.h.) 397 5. Uchylenie przepisu art. 137 § 5 k.s.h.. 398 6. Zmiana przepisu art. 142 § 4 k.s.h. W zakresie dopuszczalności komplementariuszy - będących równocześnie większościowymi akcjonariuszami - do powołania i odwołania członków rady nadzorczej 398 7. Modyfikacja przepisu art. 147 § 2 k.s.h. Odnosząca się do wynagrodzenia komplementariusza 399 8. Wykluczenie prawa głosu w sprawach przewidzianych w art. 146 § 1 pkt 1-4 k.s.h. 399 9. Doprecyzowanie brzmienia przepisu art. 149 § 2 k.s.h. Odnośnie do niedopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki przez akcjonariuszy 400 10. Kwestia podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom 400
Rozdział 10 Spółka komandytowo-akcyjna na granicy prawa spółki jawnej i akcyjnej 401
1. Wprowadzenie 401 2. Wyjaśnienie niepokaźnej popularności formy spółki komandytowo-akcyjnej w polskim życiu gospodarczym 401 2.1. Spółka komandytowo-akcyjna: zbędna forma organizacyjno-prawna? 402 2.2. Osobista odpowiedzialność komplementariusza 402 2.3. Silna pozycja komplementariusza 403 2.4. Spółka komandytowo-akcyjna jako nowa forma prawna prowadzenia działalności 404 3. Skomplikowana struktura spółki komandytowo-akcyjnej 405 4. Ustawowa regulacja art. 125-150 k.s.h. Przy uwzględnieniu szczególnej relacji pomiędzy osobowymi i kapitałowymi elementami w spółce komandytowo-akcyjnej 407 4.1. Wprowadzenie 407 4.2. Regulacja art. 125-150 k.s.h. 408 5. Zarysowanie problemu i podstawy metodyczne 409 5.1. Definicja problemu i jego rodzaje 409 5.2. Podstawy metodyczne 410 5.3. Wykładnia 411 5.4. Wypracowanie ogólnej koncepcji 412
Rozdział 11 Część ogólna - koncepcja wykładni normy odsyłającej z art. 126 § 1 k.s.h.. 414
1. Wypracowanie ogólnej koncepcji 414 1.1. Ogólne odesłanie w art. 126 § 1 k.s.h. Do prawa spółki jawnej i spółki akcyjnej - wykładnia 414 1.2. Związek semantyczny art. 126 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.s.h. 415 1.3. Wykładnia systematyczna art. 126 § 1 pkt 1 i pkt 2 k.s.h. 416 1.4. Natura "stosunku prawnego" pomiędzy wspólnikami w ramach art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. 421 1.5. Przedmiot kompetencji w spółce komandytowo-akcyjnej między prawem spółki jawnej i akcyjnej 422 1.5.1. Wprowadzenie 422 1.5.2. Przedmiot kompetencji grup wspólników 422 1.5.3. Przedmioty, których nie można przypisać żadnej z grup wspólników 423 1.6. Podsumowanie wykładni systematycznej 424 2. Systematyczny schemat badania w ramach spółki komandytowo-akcyjnej 425 2.1. Kolejność przeprowadzenia badania art. 125-150 k.s.h. 425 2.2. Schemat przeprowadzania analizy na tle rodzaju porządkującego, współbrzmiącego i rozgraniczającego 427 2.2.1. Wariant porządkujący 428 2.2.1.1. Natura rodzaju porządkującego 428 2.2.1.2. Przykład przeprowadzenia analizy w obrębie płaszczyzny badania przy uwzględnieniu typu porządkującego 428 3. Jednorodne kryteria dla typu współgrającego i rozgraniczającego części szczególnej 429 3.1. Kryteria służące do rozwiązania problemów w ramach części szczególnej 430 3.1.1. Wolność statutowa art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h. Kontra ograniczona zasada wolności statutowej w autonomicznych przepisach o spółce komandytowo-akcyjnej 430 3.1.1.1. Miejsce w schemacie badania 430 3.1.1.2. Wykładnia systematyczna 430 3.1.1.3. Kryterium 431 3.1.2. Uzupełnienie i usunięcie osobowego podziału kompetencji przez przepisy o spółce akcyjnej. 431 3.1.2.1. Miejsce w schemacie podziału 431 3.1.2.2. Wykładnia systematyczna 431 3.1.2.3. Kryterium 432 3.1.3. Rozgraniczenie pomiędzy podziałem kompetencji opartej na prawie spółki jawnej i akcyjnej 432 3.1.3.1. Miejsce w schemacie podziału 432 3.1.3.2. Wykładnia systematyczna 432 3.1.3.3. Kryterium 433 3.1.4. Modyfikacja akcyjnych struktur przez zasady prawa spółek osobowych 433 3.1.4.1. Miejsce w schemacie podziału 433 3.1.4.2. Wykładnia systematyczna 434 3.1.4.3. Kryterium 434 3.1.5. Ograniczenie wolności statutowej dla uchwał walnego zgromadzenia w spółce komandytowo-akcyjnej 434 3.1.5.1. Miejsce w schemacie podziału 434 3.1.5.2. Wykładnia systematyczna 435 3.1.5.3. Kryterium 435 3.1.6. Ocena poszczególnych przedmiotów decyzji 436 3.1.6.1. Miejsce w schemacie podziału 436 3.1.6.2. Wykładnia systematyczna 436 3.1.6.3. Kryterium 436 3.1.7. Usunięcie podstawowych "elementów strukturalnych" 437 3.1.7.1. Miejsce w schemacie podziału 437 3.1.7.2. Wykładnia systematyczna 437 3.1.7.3. Kryterium 437 4. Podsumowanie części ogólnej 437
Rozdział 12 Część szczególna - używanie przepisów o spółce jawnej bądź o spółce akcyjnej w spółce komandytowo-akcyjnej na wybranych przykładach 439
1. Trzystopniowy podział praw członkowskich i kompetencji (art. 126 § 1 k.s.h.) 439 1.1. Prawa komplementariuszy (pierwsza płaszczyzna) 440 1.2. Prawa akcjonariuszy (pierwsza płaszczyzna) 441 1.3. Prawa komplementariuszy (druga płaszczyzna) 442 1.4. Prawa wszystkich akcjonariuszy (druga płaszczyzna) 442 1.5. Kompetencje rady nadzorczej (druga płaszczyzna) 444 1.6. Sprawy komplementariuszy a sprawy zarządu spółki akcyjnej (trzecia płaszczyzna) 444 1.7. Kompetencje walnego zgromadzenia na mocy przepisów o spółce akcyjnej (trzecia płaszczyzna) 445 1.8. Kompetencje rady nadzorczej (trzecia płaszczyzna) 446 2. Harmonizacja podziału kompetencji osobowych i kapitałowych 446 2.1. Realizowanie akcyjnych zadań związanych z prowadzeniem spółki poprzez komplementariuszy 447 2.2. Uprawnienie komplementariuszy prowadzących sprawy spółki do wytoczenia powództwa 448 2.3. Uprawnienia komplementariuszy pozbawionych prawa do prowadzenia spraw spółki do wytoczenia powództwa 448 2.4. Zadania zarządu spółki akcyjnej komplementaruszy nie prowadzących spraw spółki 450 2.5. Obowiązki skrupulatności komplementariuszy 450 2.6. Ograniczenie uprawnień rady nadzorczej 452 3. Reprezentacja spółki komandytowo-akcyjnej wobec pojedynczych komplementariuszy 452 3.1. Ogólne zasady reprezentacji 452 3.2. Reprezentacja w ramach powództwa 456 4. Kompetencje walnego zgromadzenia 456 5. Przyjęcie nowego komplementariusza do spółki komandytowo-akcyjnej 459 6. Ograniczenie wolności statutowej dla uchwał walnego zgromadzenia, które dotyczą akcyjnych kwestii 463 7. Wystąpienie komplementariusza ze spółki komandytowo-akcyjnej 464 7.1. Wystąpienie jednego z wielu komplementariuszy 464 7.2. Wystąpienie ostatniego komplementariusza 465 7.2.1. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki jawnej 467 7.2.2. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki akcyjnej 468 7.2.3. Wystąpienie jedynego wspólnika ze spółki komandytowo-akcyjnej 468 8. Używanie do komplementariusza przepisu art. 31 § 1 k.s.h. 469
Rozdział 13 Wyniki systematycznej wykładni art. 126 § 1 k.s.h. 472
1. Wprowadzenie 472 2. Część ogólna 472 3. Część szczególna 474
Rozdział 14 Uwagi końcowe 475
Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych 478 Przepisy niemieckiej ustawy o spółce akcyjnej (Aktiengesetz) z 6 września 1965 r. O spółce komandytowo-akcyjnej 485 Przepisy szwajcarskiej ustawy o prawie stosunków zobowiązaniowych (Obligationenrecht) z 30 marca 1911 r. O spółce komandytowo-akcyjnej 497 Bibliografia 501
