Tytuł innowacyjnanie przed sądami lekarskimi w praktyce Autor Iwona Wrześniewska-Wal Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8160-008-8 linia Poradniki ABC Zdrowie Rok wydania 2018 liczba stron 320 Format pdf Spis treści Rozdział I pt. Zagadnienia ogólne obejmuje wyjaśnienie i uzasadnienie wyboru tematu, określenie zakresu i metodyki badań wraz z opisem dotychczasowego stanu badań w tej dziedzinie. Dodatkowo w tym rozdziale przedstawione zostały główne problemy poruszone w monografii. Mieści on w dodatku omówienie i uzasadnienie struktury pracy.
W rozdziale II pt. Lekarz jako zawód zaufania publicznego
1. Zawody zaufania publicznego, zawody dostosowywane, a także wolne zawody. Geneza, funkcjonowanie i aktualne problemy.
Pojęcie zawodu zaufania publicznego nie jest znane w innych krajach europejskich. W Polsce zostało wprowadzone poprzez art. 17 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997, który scala realizowanie zawodu zaufania publicznego z istnieniem samorządu zawodowego. Do zawodów zaufania publicznego zalicza się profesje polegające na realizowaniu zadań o szczególnym charakterze z punktu widzenia zadań publicznych i z troski o realizację interesu publicznego. W wyroku z dnia 22 maja 2001 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie każdy samorząd zawodowy, jest tym samorządem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Jest nim tylko taki, który nie zajmuje się wyłącznie ochroną interesów jednostkowych i zbiorowych swych członków, lecz także sprawuje nadzór nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu oraz ustanawia obowiązujące zasady etyki i deontologii tego zawodu i współpracuje z odpowiednimi szkołami wyższymi i towarzystwami naukowymi w zakresie kształcenia i przygotowania zawodowego. Trybunał bardzo solidnie podkreślił, iż należyte wykonywanie konstytucyjnych funkcji samorządu zawodowego wymaga zapewnienia mu możliwości nie tylko decydowania o tym, kto może wykonywać dany zawód, ale także kontrolowania sposobu jego realizowania.
2. Samorząd zawodowy lekarzy – prawa i obowiązki członków
Rozdział III Model odpowiedzialności zawodowej lekarzy w polskim systemie prawnym
1. Charkter prawny Kodeksu Etyki Lekarskiej
Lekarz jest zobowiązany do przestrzegania dwóch systemów norm: etycznych (etyki zawodowej, lekarskiej) i norm prawnych. Ich wzajemna relacja nie jest jednak nieskomplikowana do ustalenia. W szczególności należy rozważyć, czy akty deontologiczne, uchwalone przez samorząd lekarski posiadają moc normatywną (zawierają normy, których nieprzestrzeganie może wywoływać sankcje), a także jak rozstrzygnąć sprzeczności pomiędzy normami etycznymi ujętymi w Kodeksie Etyki i w prawie powszechnym (np. W ustawach).
2. Relacja odpowiedzialności zawodowej a karnej
Odpowiedzialność zawodowa lekarzy nie jest tożsama z odpowiedzialnością karną. Porównując sposób ujęcia podstaw odpowiedzialności zawodowej i karnej, podkreślić należy niezwykle ogólny sposób definiowania przewinienia zwodowego. W przepisach dotyczących odpowiedzialności zawodowej nie ma bowiem, jak to ma miejsce w odpowiedzialności karnej opisów poszczególnych czynów. Widać wyraźnie, że w odpowiedzialności zawodowej nie obowiązuje zasada nullum crimen sine lege.
3. Przewinienie zawodowe
Treść art. 53 ustawy o izbach lekarskich: „ Członkowie izb lekarskich podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z realizowaniem zawodu lekarza, zwane dalej przewinieniem zawodowym”. Ustawodawca nie dookreśla tu czy naruszenie ma mieć charakter oczywisty czy także rażący. W innych ustawach korporacyjnych – dotyczących adwokatów, sędziów, komorników, mowa jest o naruszeniach posiadających charakter rażący, oczywisty. Wnioskuje się zatem, iż odpowiedzialność lekarza zdaje się być szersza.
Rozdział IV Zasady procesow. Strony i ich udział w nowoczesnaniu wyjaśniającym (prawa i obowiązki)
1. Zasady procesowe
2. Strony cyklu i ich pełnomocnicy
2.1. Obwiniony lekarz
Fakultatywny udział w rozprawie. Obwiniony lekarz może bronić się samodzielnie oraz mieć do trzech obrońców ustanowionych spośród lekarzy (członków izby lekarskiej) albo adwokatów i radców prawnych.
2.2. Pokrzywdzony
Od 2010 r. Pokrzywdzony, tak jak w postępowaniu karnym jest stroną nowoczesnania. Stroną przeciwną jest obwiniony lekarz, który może bronić się samodzielnie oraz posiadać dwóch obrońców ustanowionych spomiędzy lekarzy (członków izby lekarskiej) lub adwokatów i radców prawnych.
3. Organy odpowiedzialności zawodowej
3.1. Rzecznik Odpowiedzialnosci Zawodowej
3.2. Sądy lekarskie
4. Progresywnanie wyjaśniające
Zgodnie z art. 112 ustawy o izbach lekarskich nie stosujemy przepisów o innowacyjnaniu przygotowawczym z k.p.k. Problematyka związana z zarzutami regulowana w przepisach o progresywnaniu przygotowawczym k.p.k. Nie wynajdzie użycia. Aktualnie zarzuty mogą zostać przedstawione lekarzowi choćby pocztą, bez jego udziału. W świetle przepisów możliwa będzie zatem sytuacja, że ani rzecznik, ani sąd lekarski nie zobaczy obwinionego lekarza. Tu pojawia się wątpliwość. Rzecznik skada wniosek o ukaranie do sądu lekarskiego lub w przypadku braku podstaw do sporządzenia wniosku, Rzecznik wydaje postanowienie o umorzeniu bez konieczności uprzedniego poznania obwinonego z materiałem progresywnania wyjaśniającego i bez postanowienia o zamknięciu progresywnania (art. 73 ustwy o izbach).
5. Mediacja
progresywnanie mediacyjne w ramach odpowiedzialnosci zawodowej lekarzy, z uwagi na fakt odwołania się w ustawie o izbach lekarskich do przepisów Kodeksu postępowania karnego trakatowane jest analogicznie do mediacji w sprach karnych. Jest jednak jedna podstawowa różnica, ponieważ w oparciu o ustawę o izbach lekarskich mediacje może prowadzić jedynie lekarz godny zaufania wybrany poprzez izbe lekarską. Na dodatek te przepisy dają możliwość skierowania sprawy do mediacji dopiero po postawieniu zarzutów, wskazując, że mediację prowadzi się pomiędzy pokrzywdzonym a obwinionym. W dokrynie wskazuje się, iż celowy byłby szerszy dostęp do mediacji, na każdym etapie nowoczesnania wyjaśniającego, na dodatek na samym początku. W dodatku brak jest w przepisach o izbach lekarskich możliwości umorzenia postepowania w sytuacji zawarcia ugody, co w nieuzasadniony sposób obniża korzyści z mediacji.
Rozdział V progresywnanie dowodowe
1. Charakterystyka dowodów i innowacyjnania dowodowego przed sądem lekarskim
1.1. Źródła i środki dowodowe
1.2. Postępowanie dowodowe
Zmiana charakteru progresywnania dowodowego w nowym k.p.k. Po 1 lipca 2015r. (art. 167 § 1 k.p.k.) nie wpłynie nad wyraz na progresywnanie przed sądem lekarskim. Należy zwrócić uwagę na art. 59 ustawy o izbach lekarskich, który stanowi, iż organ prowadzący postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy przeprowadza dowody na wniosek stron lub z urzędu. W świetle powyższych przepisów wnioski dowodowe mogą być powoływane przez sąd lekarski z urzędu. Zatem nie jest to kwestia nieuregulowana, do której należałoby stosować świeże przepisy k.p.k. Dotyczące ograniczenia sądu w przedmiocie inicjatywy dowodowej. Sąd lekarski bez przeszkód może prowadzić inicjatywę dowodową, jak również wykorzystywać materiał dowodowy zebrany w innowacyjnaniu karnym, tym bardziej że samodzielnie nie może przeprowadzać niektórych czynności.
2. Dokumentacja medyczna jako dowód z dokumentu
Ma to szczególne znaczenie w sytuacji postępowań przed sądami lekarskimi. Nieprawidłowości dokumentacji medycznej ograniczają jej wartość dowodową. Nie można nigdy przewidzieć, jakim celom posłuży w przyszłości dany dokument medyczny, ani określić z wyprzedzeniem, w którym przypadku właściwe prowadzenie dokumentacji medycznej okaże się nad wyraz znaczne.
3. Dowód z zeznań świadków
4. Dowód z opinii biegłego
istotne zmiany wiążą się z opinią biegłego. Nowelizacja k.p.k. Pozwala, aby dowody były przeprowadzane poprzez strony. Daje również możliwość powoływania nieograniczonej liczby nieformalnych prywatnych „rzeczoznawców” poprzez strony kwestionujące opinie biegłych sądowych albo powołanych ad hoc przez organy procesowe i multiplikowanie sprzecznych często opinii procesowych i pozaprocesowych (prywatnych) w tej samej sprawie. Niewątpliwie nie służy to ustaleniu prawdy materialnej. Tym bardziej, iż rzetelność pisemnych opinii prywatnych nie jest zabezpieczona żadnymi gwarancjami, które k.p.k. Przewiduje w stosunku do biegłych powołanych przez sąd. Jednak sąd lekarski, w myśl zasady swobodnej oceny dowodów sam może określić której opinii biegłego da wiarę a której nie i dlaczego.
5. Inne dowody
Rozdział VI nowoczesnanie przed sądem lekarskim
1. Nowoczesnanie przed sądem I instancji
1.1. Rozprawa
Do czasu nowelizacji k.p.k. W innowacyjnaniu w przedmiocie odpowiedzialnosci zawodowej do tej pory odpowiednio stosowano przepisy dotyczące postępowania uproszczonego. W znowelizowanym k.p.k. Nie ma ich w związku z czym należy stosować przepisy odnoszące się do progresywnania zwykłego. Oznacza to, że Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej i Naczelny Rzecznik Odpowiedzialnosci Zawdowej muszą być obecni na rozprawie, gdyż w zwykłym trybie procedowania, obecność oskarżyciela jest obowiązkowa.
1.2. Orzeczenia sądu lekarskiego
skutkiem rozprawy przed sądem lekarskim może być umorzenie, uniewinnienie obwinionego lekarza lub uznanie go winnym i ukaranie m.in. Upomnieniem, naganą, utratą pełnienia funkcji kierowniczych, kara pieniężną lub zawieszeniem prawa realizowania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat, a także pozbawieniem prawa wykonywania zawodu bez możliwości ubiegania się o ponowny wpis na listę lekarzy. Od orzeczeń sądów lekarskich pierwszej instancji odwołanie do NSL.
2. Postępowanie odwoławcze
NSL rozpatruje sprawy w granicach odwołania. Rezultatem rozprawy przed Naczelnym Sądem Lekarskim może być utrzymanie w mocy, uchylić albo zmienić orzeczenia okręgowego sądu lekarskiego.
3. Środki zasakarżenia – zwyczajne i genialne
3.1. Kasacja
3.2. Wznowienie postępowania
4. Innowacyjnanie wykonawcze
5. Zatarcie skazania
W rozdziale II pt. Lekarz jako zawód zaufania publicznego
1. Zawody zaufania publicznego, zawody dostosowywane, a także wolne zawody. Geneza, funkcjonowanie i aktualne problemy.
Pojęcie zawodu zaufania publicznego nie jest znane w innych krajach europejskich. W Polsce zostało wprowadzone poprzez art. 17 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997, który scala realizowanie zawodu zaufania publicznego z istnieniem samorządu zawodowego. Do zawodów zaufania publicznego zalicza się profesje polegające na realizowaniu zadań o szczególnym charakterze z punktu widzenia zadań publicznych i z troski o realizację interesu publicznego. W wyroku z dnia 22 maja 2001 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nie każdy samorząd zawodowy, jest tym samorządem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Jest nim tylko taki, który nie zajmuje się wyłącznie ochroną interesów jednostkowych i zbiorowych swych członków, lecz także sprawuje nadzór nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu oraz ustanawia obowiązujące zasady etyki i deontologii tego zawodu i współpracuje z odpowiednimi szkołami wyższymi i towarzystwami naukowymi w zakresie kształcenia i przygotowania zawodowego. Trybunał bardzo solidnie podkreślił, iż należyte wykonywanie konstytucyjnych funkcji samorządu zawodowego wymaga zapewnienia mu możliwości nie tylko decydowania o tym, kto może wykonywać dany zawód, ale także kontrolowania sposobu jego realizowania.
2. Samorząd zawodowy lekarzy – prawa i obowiązki członków
Rozdział III Model odpowiedzialności zawodowej lekarzy w polskim systemie prawnym
1. Charkter prawny Kodeksu Etyki Lekarskiej
Lekarz jest zobowiązany do przestrzegania dwóch systemów norm: etycznych (etyki zawodowej, lekarskiej) i norm prawnych. Ich wzajemna relacja nie jest jednak nieskomplikowana do ustalenia. W szczególności należy rozważyć, czy akty deontologiczne, uchwalone przez samorząd lekarski posiadają moc normatywną (zawierają normy, których nieprzestrzeganie może wywoływać sankcje), a także jak rozstrzygnąć sprzeczności pomiędzy normami etycznymi ujętymi w Kodeksie Etyki i w prawie powszechnym (np. W ustawach).
2. Relacja odpowiedzialności zawodowej a karnej
Odpowiedzialność zawodowa lekarzy nie jest tożsama z odpowiedzialnością karną. Porównując sposób ujęcia podstaw odpowiedzialności zawodowej i karnej, podkreślić należy niezwykle ogólny sposób definiowania przewinienia zwodowego. W przepisach dotyczących odpowiedzialności zawodowej nie ma bowiem, jak to ma miejsce w odpowiedzialności karnej opisów poszczególnych czynów. Widać wyraźnie, że w odpowiedzialności zawodowej nie obowiązuje zasada nullum crimen sine lege.
3. Przewinienie zawodowe
Treść art. 53 ustawy o izbach lekarskich: „ Członkowie izb lekarskich podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z realizowaniem zawodu lekarza, zwane dalej przewinieniem zawodowym”. Ustawodawca nie dookreśla tu czy naruszenie ma mieć charakter oczywisty czy także rażący. W innych ustawach korporacyjnych – dotyczących adwokatów, sędziów, komorników, mowa jest o naruszeniach posiadających charakter rażący, oczywisty. Wnioskuje się zatem, iż odpowiedzialność lekarza zdaje się być szersza.
Rozdział IV Zasady procesow. Strony i ich udział w nowoczesnaniu wyjaśniającym (prawa i obowiązki)
1. Zasady procesowe
2. Strony cyklu i ich pełnomocnicy
2.1. Obwiniony lekarz
Fakultatywny udział w rozprawie. Obwiniony lekarz może bronić się samodzielnie oraz mieć do trzech obrońców ustanowionych spośród lekarzy (członków izby lekarskiej) albo adwokatów i radców prawnych.
2.2. Pokrzywdzony
Od 2010 r. Pokrzywdzony, tak jak w postępowaniu karnym jest stroną nowoczesnania. Stroną przeciwną jest obwiniony lekarz, który może bronić się samodzielnie oraz posiadać dwóch obrońców ustanowionych spomiędzy lekarzy (członków izby lekarskiej) lub adwokatów i radców prawnych.
3. Organy odpowiedzialności zawodowej
3.1. Rzecznik Odpowiedzialnosci Zawodowej
3.2. Sądy lekarskie
4. Progresywnanie wyjaśniające
Zgodnie z art. 112 ustawy o izbach lekarskich nie stosujemy przepisów o innowacyjnaniu przygotowawczym z k.p.k. Problematyka związana z zarzutami regulowana w przepisach o progresywnaniu przygotowawczym k.p.k. Nie wynajdzie użycia. Aktualnie zarzuty mogą zostać przedstawione lekarzowi choćby pocztą, bez jego udziału. W świetle przepisów możliwa będzie zatem sytuacja, że ani rzecznik, ani sąd lekarski nie zobaczy obwinionego lekarza. Tu pojawia się wątpliwość. Rzecznik skada wniosek o ukaranie do sądu lekarskiego lub w przypadku braku podstaw do sporządzenia wniosku, Rzecznik wydaje postanowienie o umorzeniu bez konieczności uprzedniego poznania obwinonego z materiałem progresywnania wyjaśniającego i bez postanowienia o zamknięciu progresywnania (art. 73 ustwy o izbach).
5. Mediacja
progresywnanie mediacyjne w ramach odpowiedzialnosci zawodowej lekarzy, z uwagi na fakt odwołania się w ustawie o izbach lekarskich do przepisów Kodeksu postępowania karnego trakatowane jest analogicznie do mediacji w sprach karnych. Jest jednak jedna podstawowa różnica, ponieważ w oparciu o ustawę o izbach lekarskich mediacje może prowadzić jedynie lekarz godny zaufania wybrany poprzez izbe lekarską. Na dodatek te przepisy dają możliwość skierowania sprawy do mediacji dopiero po postawieniu zarzutów, wskazując, że mediację prowadzi się pomiędzy pokrzywdzonym a obwinionym. W dokrynie wskazuje się, iż celowy byłby szerszy dostęp do mediacji, na każdym etapie nowoczesnania wyjaśniającego, na dodatek na samym początku. W dodatku brak jest w przepisach o izbach lekarskich możliwości umorzenia postepowania w sytuacji zawarcia ugody, co w nieuzasadniony sposób obniża korzyści z mediacji.
Rozdział V progresywnanie dowodowe
1. Charakterystyka dowodów i innowacyjnania dowodowego przed sądem lekarskim
1.1. Źródła i środki dowodowe
1.2. Postępowanie dowodowe
Zmiana charakteru progresywnania dowodowego w nowym k.p.k. Po 1 lipca 2015r. (art. 167 § 1 k.p.k.) nie wpłynie nad wyraz na progresywnanie przed sądem lekarskim. Należy zwrócić uwagę na art. 59 ustawy o izbach lekarskich, który stanowi, iż organ prowadzący postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy przeprowadza dowody na wniosek stron lub z urzędu. W świetle powyższych przepisów wnioski dowodowe mogą być powoływane przez sąd lekarski z urzędu. Zatem nie jest to kwestia nieuregulowana, do której należałoby stosować świeże przepisy k.p.k. Dotyczące ograniczenia sądu w przedmiocie inicjatywy dowodowej. Sąd lekarski bez przeszkód może prowadzić inicjatywę dowodową, jak również wykorzystywać materiał dowodowy zebrany w innowacyjnaniu karnym, tym bardziej że samodzielnie nie może przeprowadzać niektórych czynności.
2. Dokumentacja medyczna jako dowód z dokumentu
Ma to szczególne znaczenie w sytuacji postępowań przed sądami lekarskimi. Nieprawidłowości dokumentacji medycznej ograniczają jej wartość dowodową. Nie można nigdy przewidzieć, jakim celom posłuży w przyszłości dany dokument medyczny, ani określić z wyprzedzeniem, w którym przypadku właściwe prowadzenie dokumentacji medycznej okaże się nad wyraz znaczne.
3. Dowód z zeznań świadków
4. Dowód z opinii biegłego
istotne zmiany wiążą się z opinią biegłego. Nowelizacja k.p.k. Pozwala, aby dowody były przeprowadzane poprzez strony. Daje również możliwość powoływania nieograniczonej liczby nieformalnych prywatnych „rzeczoznawców” poprzez strony kwestionujące opinie biegłych sądowych albo powołanych ad hoc przez organy procesowe i multiplikowanie sprzecznych często opinii procesowych i pozaprocesowych (prywatnych) w tej samej sprawie. Niewątpliwie nie służy to ustaleniu prawdy materialnej. Tym bardziej, iż rzetelność pisemnych opinii prywatnych nie jest zabezpieczona żadnymi gwarancjami, które k.p.k. Przewiduje w stosunku do biegłych powołanych przez sąd. Jednak sąd lekarski, w myśl zasady swobodnej oceny dowodów sam może określić której opinii biegłego da wiarę a której nie i dlaczego.
5. Inne dowody
Rozdział VI nowoczesnanie przed sądem lekarskim
1. Nowoczesnanie przed sądem I instancji
1.1. Rozprawa
Do czasu nowelizacji k.p.k. W innowacyjnaniu w przedmiocie odpowiedzialnosci zawodowej do tej pory odpowiednio stosowano przepisy dotyczące postępowania uproszczonego. W znowelizowanym k.p.k. Nie ma ich w związku z czym należy stosować przepisy odnoszące się do progresywnania zwykłego. Oznacza to, że Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej i Naczelny Rzecznik Odpowiedzialnosci Zawdowej muszą być obecni na rozprawie, gdyż w zwykłym trybie procedowania, obecność oskarżyciela jest obowiązkowa.
1.2. Orzeczenia sądu lekarskiego
skutkiem rozprawy przed sądem lekarskim może być umorzenie, uniewinnienie obwinionego lekarza lub uznanie go winnym i ukaranie m.in. Upomnieniem, naganą, utratą pełnienia funkcji kierowniczych, kara pieniężną lub zawieszeniem prawa realizowania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat, a także pozbawieniem prawa wykonywania zawodu bez możliwości ubiegania się o ponowny wpis na listę lekarzy. Od orzeczeń sądów lekarskich pierwszej instancji odwołanie do NSL.
2. Postępowanie odwoławcze
NSL rozpatruje sprawy w granicach odwołania. Rezultatem rozprawy przed Naczelnym Sądem Lekarskim może być utrzymanie w mocy, uchylić albo zmienić orzeczenia okręgowego sądu lekarskiego.
3. Środki zasakarżenia – zwyczajne i genialne
3.1. Kasacja
3.2. Wznowienie postępowania
4. Innowacyjnanie wykonawcze
5. Zatarcie skazania
