Tytuł Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi Autor Alicja Czerederecka Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8187-374-1 kolekcja Biblioteka Sądowa Rok wydania 2019 ilość stron 340 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów........................................................................................................... 11
Wprowadzenie do drugiego wydania..................................................................... 13
Wprowadzenie do pierwszego wydania................................................................. 17
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział I. Rywalizacja o dziecko w kontekście psychologii rodziny............. 25
1. Definicja rodziny, struktura rodziny i jej funkcje............................................. 25
2. Zmiany w funkcjonowaniu współczesnej rodziny............................................ 29
3. Więzi uczuciowe w rodzinie................................................................................ 34
4. Płeć rodziców a rozwój i wychowanie dziecka.................................................. 37
Rozdział II. Regulacje prawne dotyczące władzy rodzicielskiej....................... 42
1. Przedmiot i zakres opinii psychologicznej......................................................... 42
2. Podstawowe pojęcia związane z władzą rodzicielską....................................... 45
3. Rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym oraz zmiany w zakresie jej sprawowania..................... 51
4. Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem.............................................................. 60
Rozdział III. Rozbicie rodziny................................................................................ 68
1. Przyczyny rozbicia, podstawowe przejawy i adaptacja do sytuacji kryzysu... 69
2. Objawy obserwowane u rodziców...................................................................... 77
3. Objawy obserwowane u dzieci............................................................................ 81
4. Zaburzenia relacji między rodzicami a dziećmi................................................ 87
5. Skutki angażowania dziecka w konflikt.............................................................. 89
Rozdział IV. Kompetencje wychowawcze.............................................................. 110
1. Wychowanie – charakterystyka cyklu............................................................ 110
2. Wychowanie w rodzinie – funkcje, style wychowania i postawy wychowawcze........................ 112
3. Definicja i metody oceny kompetencji wychowawczych................................. 119
4. Kompetencje wychowawcze w literaturze prawniczej...................................... 122
5. Piecza naprzemienna a rywalizacja o opiekę nad dzieckiem.......................... 127
Rozdział V. Diagnozowanie osobowości rodziców w sprawach opiekuńczych....................... 135
1. Osobowość i dyspozycje psychiczne, dojrzałość psychiczna i społeczna...... 135
2. Narzędzia badawcze używane w diagnozowaniu osobowości rodziców występujących w sprawach opiekuńczych............ 138
3. Uwarunkowania osobowościowe rodziców rywalizujących o przejęcie opieki nad dziećmi – przegląd badań.......... 142
4. Osobowość rodziców a rozwój psychiczny ich dzieci w świetle badań empirycznych................ 152
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział VI. Co decyduje o kompetencjach wychowawczych? Metodologia badań własnych........ 163
1. Cel pracy i pytania badawcze............................................................................... 163
2. Hipotezy badawcze................................................................................................ 165
3. Operacjonalizacja zmiennych.............................................................................. 168
4. Badana grupa......................................................................................................... 169
5. Narzędzia badawcze.............................................................................................. 175
5.1. Test Rorschacha............................................................................................. 175
5.1.1. Przyczyny wyboru testu jako narzędzia do badania osobowości rodziców rywalizujących o przejęcie opieki................ 175
5.1.2. Podstawowe założenia testu............................................................. 178
5.2. Skala pomiaru behawioralnych wskaźników kompetencji wychowawczych rodziców (własnego autorstwa).................... 184
6. Procedura badawcza............................................................................................. 189
7. Przebieg badań....................................................................................................... 190
Rozdział VII. Zasoby psychiczne i braki w zakresie kompetencji wychowawczych.................. 191
1. Dyspozycje psychiczne akcentujące badaną grupę........................................ 191
1.1. Podstawowa struktura psychiczna.............................................................. 192
1.2. Procesy poznawcze....................................................................................... 195
1.3. Procesy emocjonalne.................................................................................... 199
1.4. Obraz własnej osoby..................................................................................... 203
1.5. Postawa wobec otoczenia............................................................................. 206
1.6. Dojrzałość psychiczna i społeczna.............................................................. 208
2. Kompetencje wychowawcze oryginalne dla badanej grupy........................... 211
3. Kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem jako zjawisko akcentujące badaną grupę.................. 212
Rozdział VIII. Omówienie uzyskanych zależności............................................. 213
1. Dyspozycje psychiczne a kompetencje wychowawcze..................................... 213
1.1. Dyspozycje związane z podstawową strukturą psychiczną..................... 214
1.2. Dyspozycje związane z procesami poznawczymi..................................... 225
1.3. Dyspozycje związane z procesami emocjonalnymi.................................. 240
1.4. Dyspozycje związane z obrazem własnej osoby........................................ 249
1.5. Dyspozycje związane z postawą wobec innych......................................... 253
1.6. Dyspozycje związane z dojrzałością psychiczną i społeczną.................. 255
2. Dyspozycje psychiczne a kształtowanie relacji z byłym partnerem............... 256
2.1. Dyspozycje związane z podstawową strukturą psychiczną..................... 256
2.2. Dyspozycje związane z procesami poznawczymi..................................... 258
2.3. Dyspozycje związane z procesami emocjonalnymi.................................. 261
2.4. Dyspozycje związane z obrazem własnej osoby........................................ 262
2.5. Dyspozycje związane z postawą wobec innych......................................... 263
2.6. Dyspozycje związane z dojrzałością psychiczną i społeczną.................. 264
3. Kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem a kompetencje wychowawcze............... 264
4. Różnice między rodzicami rywalizującymi o udział w opiece nad dzieckiem w zależności od ich płci............ 267
4.1. Płeć badanych rodziców a ich dyspozycje psychiczne............................. 267
4.2. Płeć badanych rodziców a ich kompetencje wychowawcze.................... 270
4.3. Płeć badanych rodziców a kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem.................. 270
Rozdział IX. Dyskusja na temat uzyskanych wyników...................................... 271
1. Charakterystyka osobowości i kompetencji wychowawczych rodziców rywalizujących o opiekę nad dziećmi............... 271
1.1. Dyspozycje psychiczne................................................................................. 271
1.2. Kompetencje wychowawcze i kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem................ 278
2. Dyspozycje psychiczne a kompetencje wychowawcze..................................... 279
3. Kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem a kompetencje wychowawcze................... 294
4. Dyspozycje psychiczne a kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem................... 296
5. Płeć badanych rodziców a ich osobowość i kompetencje wychowawcze...... 300
Rozdział X. Wnioski końcowe................................................................................. 305
1. Uwagi ogólne......................................................................................................... 305
2. Konkluzje dotyczące wyników badań................................................................. 307
3. Sugestie dalszych badań....................................................................................... 312
4. Wnioski ergonomiczne............................................................................................... 315
Literatura cytowana................................................................................................... 317
Wykaz rycin................................................................................................................ 333
Wykaz tabel................................................................................................................. 335
Wprowadzenie do drugiego wydania..................................................................... 13
Wprowadzenie do pierwszego wydania................................................................. 17
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział I. Rywalizacja o dziecko w kontekście psychologii rodziny............. 25
1. Definicja rodziny, struktura rodziny i jej funkcje............................................. 25
2. Zmiany w funkcjonowaniu współczesnej rodziny............................................ 29
3. Więzi uczuciowe w rodzinie................................................................................ 34
4. Płeć rodziców a rozwój i wychowanie dziecka.................................................. 37
Rozdział II. Regulacje prawne dotyczące władzy rodzicielskiej....................... 42
1. Przedmiot i zakres opinii psychologicznej......................................................... 42
2. Podstawowe pojęcia związane z władzą rodzicielską....................................... 45
3. Rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym oraz zmiany w zakresie jej sprawowania..................... 51
4. Utrzymywanie kontaktów z dzieckiem.............................................................. 60
Rozdział III. Rozbicie rodziny................................................................................ 68
1. Przyczyny rozbicia, podstawowe przejawy i adaptacja do sytuacji kryzysu... 69
2. Objawy obserwowane u rodziców...................................................................... 77
3. Objawy obserwowane u dzieci............................................................................ 81
4. Zaburzenia relacji między rodzicami a dziećmi................................................ 87
5. Skutki angażowania dziecka w konflikt.............................................................. 89
Rozdział IV. Kompetencje wychowawcze.............................................................. 110
1. Wychowanie – charakterystyka cyklu............................................................ 110
2. Wychowanie w rodzinie – funkcje, style wychowania i postawy wychowawcze........................ 112
3. Definicja i metody oceny kompetencji wychowawczych................................. 119
4. Kompetencje wychowawcze w literaturze prawniczej...................................... 122
5. Piecza naprzemienna a rywalizacja o opiekę nad dzieckiem.......................... 127
Rozdział V. Diagnozowanie osobowości rodziców w sprawach opiekuńczych....................... 135
1. Osobowość i dyspozycje psychiczne, dojrzałość psychiczna i społeczna...... 135
2. Narzędzia badawcze używane w diagnozowaniu osobowości rodziców występujących w sprawach opiekuńczych............ 138
3. Uwarunkowania osobowościowe rodziców rywalizujących o przejęcie opieki nad dziećmi – przegląd badań.......... 142
4. Osobowość rodziców a rozwój psychiczny ich dzieci w świetle badań empirycznych................ 152
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział VI. Co decyduje o kompetencjach wychowawczych? Metodologia badań własnych........ 163
1. Cel pracy i pytania badawcze............................................................................... 163
2. Hipotezy badawcze................................................................................................ 165
3. Operacjonalizacja zmiennych.............................................................................. 168
4. Badana grupa......................................................................................................... 169
5. Narzędzia badawcze.............................................................................................. 175
5.1. Test Rorschacha............................................................................................. 175
5.1.1. Przyczyny wyboru testu jako narzędzia do badania osobowości rodziców rywalizujących o przejęcie opieki................ 175
5.1.2. Podstawowe założenia testu............................................................. 178
5.2. Skala pomiaru behawioralnych wskaźników kompetencji wychowawczych rodziców (własnego autorstwa).................... 184
6. Procedura badawcza............................................................................................. 189
7. Przebieg badań....................................................................................................... 190
Rozdział VII. Zasoby psychiczne i braki w zakresie kompetencji wychowawczych.................. 191
1. Dyspozycje psychiczne akcentujące badaną grupę........................................ 191
1.1. Podstawowa struktura psychiczna.............................................................. 192
1.2. Procesy poznawcze....................................................................................... 195
1.3. Procesy emocjonalne.................................................................................... 199
1.4. Obraz własnej osoby..................................................................................... 203
1.5. Postawa wobec otoczenia............................................................................. 206
1.6. Dojrzałość psychiczna i społeczna.............................................................. 208
2. Kompetencje wychowawcze oryginalne dla badanej grupy........................... 211
3. Kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem jako zjawisko akcentujące badaną grupę.................. 212
Rozdział VIII. Omówienie uzyskanych zależności............................................. 213
1. Dyspozycje psychiczne a kompetencje wychowawcze..................................... 213
1.1. Dyspozycje związane z podstawową strukturą psychiczną..................... 214
1.2. Dyspozycje związane z procesami poznawczymi..................................... 225
1.3. Dyspozycje związane z procesami emocjonalnymi.................................. 240
1.4. Dyspozycje związane z obrazem własnej osoby........................................ 249
1.5. Dyspozycje związane z postawą wobec innych......................................... 253
1.6. Dyspozycje związane z dojrzałością psychiczną i społeczną.................. 255
2. Dyspozycje psychiczne a kształtowanie relacji z byłym partnerem............... 256
2.1. Dyspozycje związane z podstawową strukturą psychiczną..................... 256
2.2. Dyspozycje związane z procesami poznawczymi..................................... 258
2.3. Dyspozycje związane z procesami emocjonalnymi.................................. 261
2.4. Dyspozycje związane z obrazem własnej osoby........................................ 262
2.5. Dyspozycje związane z postawą wobec innych......................................... 263
2.6. Dyspozycje związane z dojrzałością psychiczną i społeczną.................. 264
3. Kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem a kompetencje wychowawcze............... 264
4. Różnice między rodzicami rywalizującymi o udział w opiece nad dzieckiem w zależności od ich płci............ 267
4.1. Płeć badanych rodziców a ich dyspozycje psychiczne............................. 267
4.2. Płeć badanych rodziców a ich kompetencje wychowawcze.................... 270
4.3. Płeć badanych rodziców a kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem.................. 270
Rozdział IX. Dyskusja na temat uzyskanych wyników...................................... 271
1. Charakterystyka osobowości i kompetencji wychowawczych rodziców rywalizujących o opiekę nad dziećmi............... 271
1.1. Dyspozycje psychiczne................................................................................. 271
1.2. Kompetencje wychowawcze i kształtowanie relacji dziecka z drugim opiekunem................ 278
2. Dyspozycje psychiczne a kompetencje wychowawcze..................................... 279
3. Kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem a kompetencje wychowawcze................... 294
4. Dyspozycje psychiczne a kształtowanie relacji dziecka z byłym partnerem................... 296
5. Płeć badanych rodziców a ich osobowość i kompetencje wychowawcze...... 300
Rozdział X. Wnioski końcowe................................................................................. 305
1. Uwagi ogólne......................................................................................................... 305
2. Konkluzje dotyczące wyników badań................................................................. 307
3. Sugestie dalszych badań....................................................................................... 312
4. Wnioski ergonomiczne............................................................................................... 315
Literatura cytowana................................................................................................... 317
Wykaz rycin................................................................................................................ 333
Wykaz tabel................................................................................................................. 335
