Tytuł Skutki prawne separacji małżonków Autor Anna Sylwestrzak Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-264-2015-3 linia Monografie Rok wydania 2007 liczba stron 320 Format pdf Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów 11
1. Czasopisma 11
2. Piśmiennictwo 12
Wprowadzenie 13
Rozdział I
Regulacja skutków prawnych separacji w prawie obcym i kanonicznym, a także w prawie polskim w ujęciu historycznym 17
1. Separacja małżonków w obcych systemach prawnych 18
1.1. Włochy 18
1.2. Francja 22
1.3. Hiszpania 25
1.4. Portugalia 27
1.5. Holandia 29
1.6. Litwa 30
1.7. Znaczna Brytania 32
1.8. Argentyna 33
2. Separacja małżonków w prawie kanonicznym 35
3. Separacja małżonków w polskim prawie i w projektach regulacji przed nowelizacją k.r.o. Z dnia 21 maja 1999 r. 38
3.1. Separacja małżonków w Polsce po odzyskaniu niepodległości 38
3.2. Projekty unormowania separacji oraz jej regulacja intertemporalna w prawie polskim 41
3.2.1. Projekty powstałe w latach 1918-1939 r 41
3.2.2. Regulacja intertemporalna separacji w prawie polskim po 1945 r. 44
3.2.3. Projekty powstałe w latach 1992-1998 46
Rozdział II
Zagadnienia ogólne, konstrukcyjne i kolizyjne 49
1. Zagadnienia terminologiczne. Znaczenie pojęcia "separacja" 49
2. Funkcje instytucji separacji 51
2.1. Funkcja organizacyjna i legalizująca 53
2.2. Funkcja separacji jako surogatu rozwodu 55
2.3. Separacja jako środek ułatwiający orzeczenie rozwodu 58
2.4. Funkcja restytucyjna 59
2.5. Funkcja ochrony i realizacji prawnie chronionych dóbr 62
2.6. Oddziaływania pomiędzy funkcjami separacji 63
3. Struktura skutków prawnych separacji 65
3.1. Sposób uregulowania skutków prawnych separacji 65
3.2. Podziały skutków prawnych separacji 67
4. Skutki prawne separacji w aspekcie kolizyjnym 69
Rozdział III
Osobiste skutki separacji w relacji pomiędzy małżonkami 75
1. Orzeczenie separacji a węzeł małżeński 75
2. Obowiązki małżeńskie separowanych małżonków 78
2.1. Obowiązek wspólnego pożycia 78
2.2. Obowiązek wierności 80
2.3. Obowiązek pomocy i współdziałania dla dobra rodziny 84
3. Separacja a dobra osobiste małżonków 86
3.1. Zagadnienia wprowadzające 87
3.2. Dobra osobiste małżonków 90
3.2.1. Struktura i treść dóbr osobistych małżonków 91
3.2.2. Zakres ochrony dóbr osobistych małżonków 92
3.3. Dobra osobiste małżonków separowanych 95
3.3.1. Nazwisko 96
3.3.2. Stan cywilny (status małżonka) 99
Rozdział IV
Skutki separacji w zakresie sytuacji rodzinnej i społecznej małżonków 105
1. Orzeczenie separacji a rodzina 105
1.1. Małżonkowie separowani jako członkowie rodziny 105
1.2. Przykłady wykorzystywania przepisów odnoszących się do rodziny względem rodziny separowanych małżonków 109
2. Separacja rodziców a stosunki z dziećmi 113
2.1. Dobro dziecka jako komponent przesłanek orzeczenia separacji 113
2.2. Sposoby orzekania o władzy rodzicielskiej w wyroku separacyjnym 120
2.2.1. Zagadnienia ogólne i prawnoporównawcze 120
2.2.2. Pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu separowanym małżonkom 124
2.2.3. Ograniczenie władzy rodzicielskiej 126
2.2.4. Zawieszenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej 128
2.2.5. Osobista styczność z dzieckiem 129
2.2.6. Orzekanie o władzy rodzicielskiej separowanych małżonków w praktyce sądowej 131
2.3. Pochodzenie dziecka urodzonego w czasie separacji 135
3. Wpływ separacji na prawno-społeczną sytuację małżonków 137
3.1. Zdolność małżonków separowanych do sprawowania opieki, a także pełnienia funkcji rodziny zastępczej 138
3.2. Separacja małżonków a przysposobienie dziecka 141
3.3. Separacja a powinowactwo 143
Rozdział V
Obowiązek pomocy wzajemnej i alimentacji podczas separacji 145
1. Obowiązek pomocy separowanych małżonków 145
1.1. Zagadnienia ogólne 145
1.2. Względy adekwatności jako przesłanka aktualizacji obowiązku pomocy 151
2. Budowa prawna obowiązku alimentacyjnego
separowanych małżonków 156
2.1. Małżeński model obowiązku dostarczania środków utrzymania 157
2.1.1. Model podstawowy 157
2.1.2. Modyfikacje zachodzące wskutek separacji faktycznej małżonków 159
2.2. Alimentacyjny model rozwodowy 160
2.3. Separacyjny model alimentacji 162
3. Obowiązek alimentacyjny na gruncie separacji 164
3.1. Zwykły obowiązek alimentacyjny (art. 60 § l k.r.o.) 164
3.2. Powiększony obowiązek alimentacyjny (art. 60 § 2 k.r.o.) 168
Rozdział VI
Małżeński ustrój majątkowy i odpowiedzialność małżonków za zobowiązania w czasie separacji 173
1. Zagadnienia ogólne 173
1.1. Majątek małżonków 173
1.2. Podstawowe podziały ustrojów posiadajątkowych 175
1.3. Podział wtórny ustrojów: odmiany małżeńskich ustrojów majątkowych 179
2. Charakterystyka ustroju posiadajątkowego separowanych małżonków 182
3. Wpływ orzeczenia separacji na ustrój majątkowy małżonków 184
4. Wybrane zagadnienia związane z funkcjonowaniem ustroju rozdzielności posiadajątkowej 186
4.1. Zarząd posiadajątkiem 187
4.2. Współposiadanie i korzystanie z rzeczy należących do wspólnego majątku 190
4.3. Rozporządzanie udziałem w majątku wspólnym 192
4.4. Podział majątku wspólnego 194
5. Umowy zmieniające charakter prawa do posiadajątku 197
5.1. Intercyza l97
5.2. Umowa spółki cywilnej 201
6. Odpowiedzialność separowanych małżonków za zobowiązania 205
7. Problem tzw. Fikcyjnych separacji 208
7.1. Wykorzystanie separacji dla pokrzywdzenia wierzycieli małżonków 208
7.2. Separacja jako środek umożliwiający uzyskanie dodatkowych świadczeń 215
Rozdział VII
Mieszkaniowa i prawnospadkowa sytuacja małżonków separowanych 217
1. Skutki separacji w zakresie praw do mieszkania 217
1.1. Zagadnienia ogólne i prawnoporównawcze 217
1.1.1. Charakter prawny rozstrzygnięć z art. 58 § 2 w związku z art. 613 § l k.r.o. 221
1.1.2. Rodzinnoprawny tytuł małżonka do mieszkania
po orzeczeniu separacji 222
1.1.3. Kierunek orzekania 224
1.2. Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania 225
1.2.1. Przesłanki rozstrzygnięcia 225
1.2.2. Charakter prawny rozstrzygnięcia 226
1.2.3. Treść rozstrzygnięcia 227
1.2.4. Orzekanie o sposobie korzystania z mieszkania w praktyce sądowej 229
1.3. Podział wspólnego mieszkania 232
1.3.1. Przesłanki podziału mieszkania 232
1.3.2. Sposób podziału mieszkania 234
1.3.3. Wybrane zagadnienia związane z podziałem mieszkania na przykładzie najmu lokalu, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu 235
1.4. Przyznanie mieszkania jednemu z małżonków 240
1.5. Orzeczenie eksmisji 242
2. Skutki separacji w prawie spadkowym 244
2.1. Prawnospadkowe skutki wytoczenia powództwa
o separację 244
2.2. Prawnospadkowe skutki orzeczenia separacji 247
Rozdział VIII
Ustanie skutków prawnych separacji w drodze jej zniesienia 251
1. Uwagi prawnoporównawcze 251
2. Zagadnienia ogólne 256
2.1. Pojednanie separowanych małżonków jako podstawa modyfikacji niektórych skutków prawnych separacji, bez jej zniesienia 256
2.2. Przesłanki i tryb zniesienia separacji (wzmianka) 259
2.3. Podział skutków prawnych zniesienia separacji 260
2.4. Skutki prawne zniesienia separacji w aspekcie kolizyjnym 262
3. Małżeński ustrój majątkowy po zniesieniu separacji 263
3.1. Ustawowy ustrój posiadajątkowy 264
3.2. Ustrój rozdzielności posiadajątkowej utrzymany postanowieniem o zniesieniu separacji 267
3.3. Inne ustroje majątkowe po zniesieniu separacji 268
4. Pozostałe skutki zniesienia separacji 269
Rozdział IX
Skutki prawne separacji a orzeczenie rozwodu separowanych małżonków 274
1. Uwagi prawnoporównawcze 274
2. Ocena przesłanek rozwodu poprzedzonego separacją 276
2.1. Wpływ orzeczenia separacji na ocenę przesłanek rozwodu 277
2.2. Wpływ zniesienia separacji na ocenę przesłanek rozwodu 280
3. Orzeczenie o winie rozkładu pożycia i zaniechanie tego orzeczenia w wyroku rozwodowym poprzedzonym separacją 281
3.1. Skutki orzeczenia separacji, a rozstrzyganie o winie rozkładu pożycia w wyroku rozwodowym 281
3.2. Wyrok rozwodowy z zaniechaniem orzekania o winie, poprzedzony orzeczeniem separacji 285
4. Treść wyroku rozwodowego poprzedzonego separacją (użytkowanie art. 58 k.r.o.) 287
4.1. Rozstrzygnięcia obligatoryjne 287
4.2. Rozstrzygnięcia podejmowane na wniosek jednego z małżonków bądź na ich zgodny wniosek 289
5. Orzekanie o obowiązku alimentacyjnym małżonków separowanych poprzez czas trwania procesu rozwodowego 290
Zakończenie. Wnioski 293
Bibliografia 297
1. Wykazliteratury 297
2. Wykaz orzecznictwa i glos 316
1. Czasopisma 11
2. Piśmiennictwo 12
Wprowadzenie 13
Rozdział I
Regulacja skutków prawnych separacji w prawie obcym i kanonicznym, a także w prawie polskim w ujęciu historycznym 17
1. Separacja małżonków w obcych systemach prawnych 18
1.1. Włochy 18
1.2. Francja 22
1.3. Hiszpania 25
1.4. Portugalia 27
1.5. Holandia 29
1.6. Litwa 30
1.7. Znaczna Brytania 32
1.8. Argentyna 33
2. Separacja małżonków w prawie kanonicznym 35
3. Separacja małżonków w polskim prawie i w projektach regulacji przed nowelizacją k.r.o. Z dnia 21 maja 1999 r. 38
3.1. Separacja małżonków w Polsce po odzyskaniu niepodległości 38
3.2. Projekty unormowania separacji oraz jej regulacja intertemporalna w prawie polskim 41
3.2.1. Projekty powstałe w latach 1918-1939 r 41
3.2.2. Regulacja intertemporalna separacji w prawie polskim po 1945 r. 44
3.2.3. Projekty powstałe w latach 1992-1998 46
Rozdział II
Zagadnienia ogólne, konstrukcyjne i kolizyjne 49
1. Zagadnienia terminologiczne. Znaczenie pojęcia "separacja" 49
2. Funkcje instytucji separacji 51
2.1. Funkcja organizacyjna i legalizująca 53
2.2. Funkcja separacji jako surogatu rozwodu 55
2.3. Separacja jako środek ułatwiający orzeczenie rozwodu 58
2.4. Funkcja restytucyjna 59
2.5. Funkcja ochrony i realizacji prawnie chronionych dóbr 62
2.6. Oddziaływania pomiędzy funkcjami separacji 63
3. Struktura skutków prawnych separacji 65
3.1. Sposób uregulowania skutków prawnych separacji 65
3.2. Podziały skutków prawnych separacji 67
4. Skutki prawne separacji w aspekcie kolizyjnym 69
Rozdział III
Osobiste skutki separacji w relacji pomiędzy małżonkami 75
1. Orzeczenie separacji a węzeł małżeński 75
2. Obowiązki małżeńskie separowanych małżonków 78
2.1. Obowiązek wspólnego pożycia 78
2.2. Obowiązek wierności 80
2.3. Obowiązek pomocy i współdziałania dla dobra rodziny 84
3. Separacja a dobra osobiste małżonków 86
3.1. Zagadnienia wprowadzające 87
3.2. Dobra osobiste małżonków 90
3.2.1. Struktura i treść dóbr osobistych małżonków 91
3.2.2. Zakres ochrony dóbr osobistych małżonków 92
3.3. Dobra osobiste małżonków separowanych 95
3.3.1. Nazwisko 96
3.3.2. Stan cywilny (status małżonka) 99
Rozdział IV
Skutki separacji w zakresie sytuacji rodzinnej i społecznej małżonków 105
1. Orzeczenie separacji a rodzina 105
1.1. Małżonkowie separowani jako członkowie rodziny 105
1.2. Przykłady wykorzystywania przepisów odnoszących się do rodziny względem rodziny separowanych małżonków 109
2. Separacja rodziców a stosunki z dziećmi 113
2.1. Dobro dziecka jako komponent przesłanek orzeczenia separacji 113
2.2. Sposoby orzekania o władzy rodzicielskiej w wyroku separacyjnym 120
2.2.1. Zagadnienia ogólne i prawnoporównawcze 120
2.2.2. Pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu separowanym małżonkom 124
2.2.3. Ograniczenie władzy rodzicielskiej 126
2.2.4. Zawieszenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej 128
2.2.5. Osobista styczność z dzieckiem 129
2.2.6. Orzekanie o władzy rodzicielskiej separowanych małżonków w praktyce sądowej 131
2.3. Pochodzenie dziecka urodzonego w czasie separacji 135
3. Wpływ separacji na prawno-społeczną sytuację małżonków 137
3.1. Zdolność małżonków separowanych do sprawowania opieki, a także pełnienia funkcji rodziny zastępczej 138
3.2. Separacja małżonków a przysposobienie dziecka 141
3.3. Separacja a powinowactwo 143
Rozdział V
Obowiązek pomocy wzajemnej i alimentacji podczas separacji 145
1. Obowiązek pomocy separowanych małżonków 145
1.1. Zagadnienia ogólne 145
1.2. Względy adekwatności jako przesłanka aktualizacji obowiązku pomocy 151
2. Budowa prawna obowiązku alimentacyjnego
separowanych małżonków 156
2.1. Małżeński model obowiązku dostarczania środków utrzymania 157
2.1.1. Model podstawowy 157
2.1.2. Modyfikacje zachodzące wskutek separacji faktycznej małżonków 159
2.2. Alimentacyjny model rozwodowy 160
2.3. Separacyjny model alimentacji 162
3. Obowiązek alimentacyjny na gruncie separacji 164
3.1. Zwykły obowiązek alimentacyjny (art. 60 § l k.r.o.) 164
3.2. Powiększony obowiązek alimentacyjny (art. 60 § 2 k.r.o.) 168
Rozdział VI
Małżeński ustrój majątkowy i odpowiedzialność małżonków za zobowiązania w czasie separacji 173
1. Zagadnienia ogólne 173
1.1. Majątek małżonków 173
1.2. Podstawowe podziały ustrojów posiadajątkowych 175
1.3. Podział wtórny ustrojów: odmiany małżeńskich ustrojów majątkowych 179
2. Charakterystyka ustroju posiadajątkowego separowanych małżonków 182
3. Wpływ orzeczenia separacji na ustrój majątkowy małżonków 184
4. Wybrane zagadnienia związane z funkcjonowaniem ustroju rozdzielności posiadajątkowej 186
4.1. Zarząd posiadajątkiem 187
4.2. Współposiadanie i korzystanie z rzeczy należących do wspólnego majątku 190
4.3. Rozporządzanie udziałem w majątku wspólnym 192
4.4. Podział majątku wspólnego 194
5. Umowy zmieniające charakter prawa do posiadajątku 197
5.1. Intercyza l97
5.2. Umowa spółki cywilnej 201
6. Odpowiedzialność separowanych małżonków za zobowiązania 205
7. Problem tzw. Fikcyjnych separacji 208
7.1. Wykorzystanie separacji dla pokrzywdzenia wierzycieli małżonków 208
7.2. Separacja jako środek umożliwiający uzyskanie dodatkowych świadczeń 215
Rozdział VII
Mieszkaniowa i prawnospadkowa sytuacja małżonków separowanych 217
1. Skutki separacji w zakresie praw do mieszkania 217
1.1. Zagadnienia ogólne i prawnoporównawcze 217
1.1.1. Charakter prawny rozstrzygnięć z art. 58 § 2 w związku z art. 613 § l k.r.o. 221
1.1.2. Rodzinnoprawny tytuł małżonka do mieszkania
po orzeczeniu separacji 222
1.1.3. Kierunek orzekania 224
1.2. Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania 225
1.2.1. Przesłanki rozstrzygnięcia 225
1.2.2. Charakter prawny rozstrzygnięcia 226
1.2.3. Treść rozstrzygnięcia 227
1.2.4. Orzekanie o sposobie korzystania z mieszkania w praktyce sądowej 229
1.3. Podział wspólnego mieszkania 232
1.3.1. Przesłanki podziału mieszkania 232
1.3.2. Sposób podziału mieszkania 234
1.3.3. Wybrane zagadnienia związane z podziałem mieszkania na przykładzie najmu lokalu, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu 235
1.4. Przyznanie mieszkania jednemu z małżonków 240
1.5. Orzeczenie eksmisji 242
2. Skutki separacji w prawie spadkowym 244
2.1. Prawnospadkowe skutki wytoczenia powództwa
o separację 244
2.2. Prawnospadkowe skutki orzeczenia separacji 247
Rozdział VIII
Ustanie skutków prawnych separacji w drodze jej zniesienia 251
1. Uwagi prawnoporównawcze 251
2. Zagadnienia ogólne 256
2.1. Pojednanie separowanych małżonków jako podstawa modyfikacji niektórych skutków prawnych separacji, bez jej zniesienia 256
2.2. Przesłanki i tryb zniesienia separacji (wzmianka) 259
2.3. Podział skutków prawnych zniesienia separacji 260
2.4. Skutki prawne zniesienia separacji w aspekcie kolizyjnym 262
3. Małżeński ustrój majątkowy po zniesieniu separacji 263
3.1. Ustawowy ustrój posiadajątkowy 264
3.2. Ustrój rozdzielności posiadajątkowej utrzymany postanowieniem o zniesieniu separacji 267
3.3. Inne ustroje majątkowe po zniesieniu separacji 268
4. Pozostałe skutki zniesienia separacji 269
Rozdział IX
Skutki prawne separacji a orzeczenie rozwodu separowanych małżonków 274
1. Uwagi prawnoporównawcze 274
2. Ocena przesłanek rozwodu poprzedzonego separacją 276
2.1. Wpływ orzeczenia separacji na ocenę przesłanek rozwodu 277
2.2. Wpływ zniesienia separacji na ocenę przesłanek rozwodu 280
3. Orzeczenie o winie rozkładu pożycia i zaniechanie tego orzeczenia w wyroku rozwodowym poprzedzonym separacją 281
3.1. Skutki orzeczenia separacji, a rozstrzyganie o winie rozkładu pożycia w wyroku rozwodowym 281
3.2. Wyrok rozwodowy z zaniechaniem orzekania o winie, poprzedzony orzeczeniem separacji 285
4. Treść wyroku rozwodowego poprzedzonego separacją (użytkowanie art. 58 k.r.o.) 287
4.1. Rozstrzygnięcia obligatoryjne 287
4.2. Rozstrzygnięcia podejmowane na wniosek jednego z małżonków bądź na ich zgodny wniosek 289
5. Orzekanie o obowiązku alimentacyjnym małżonków separowanych poprzez czas trwania procesu rozwodowego 290
Zakończenie. Wnioski 293
Bibliografia 297
1. Wykazliteratury 297
2. Wykaz orzecznictwa i glos 316
