Przekład i opracowanie – Adam Grzeliński i Krzysztof Wawrzonkowski Niniejsza rozprawa George’a Santayany (1863–1952), należącego do najważniejszych amerykańskich filozofów XX wieku, stanowi pierwszą część procesu The Life of Reason (1905–1906), jednego z dwóch, obok późniejszych Realms of Being (1927–1940), monumentalnych dzieł myśliciela.
Na Życie Rozumu składają się tomy demonstrujące przejawianie się rozumności w zdrowym rozsądku, społeczeństwie, religii, sztuce i nauce. […] Santayana stara się unikać metafizycznych skrajności materializmu i idealizmu i ujmuje ludzką rozumność jako efekt stopniowego rozwoju życia i zjawiającej się na pewnym jego etapie refleksyjności.
„Życie Rozumu – pisze – to szczęśliwe zaślubiny dwóch części – impulsu i ideacji, które gdyby były w pełni od siebie odseparowane, zrobiłyby z człowieka zwierzę lub szaleńca. Animal rationale powstało dzięki zespoleniu dwóch potworów.
produkowane jest z idei, które przestały być jedynie fantastyczne, i z działań, które przestały być bezcelowe". Celem całego procesu jest pogodzenie tych dwóch porządków, co może nastąpić, gdy wszystkie działania człowieka staną się rozumne, a idee rozumu znajdą całkowite ucieleśnienie: gdy refleksja zostanie urzeczywistniona w działaniu, wszelkie działanie zaś przyniesie ze sobą szczęście, odnajdowane nie tylko w zaspokajaniu potrzeb witalnych, lecz także w realizacji rozumnych ideałów.
Taki stan byłby spełnieniem Życia Rozumu. Ze Słowa od tłumaczy
