Wstęp 7
1. Walory przyrodnicze województwa świętokrzyskiego 11
2. Wartościowanie środowiska 23
2.1. Aksjologiczny paradygmat przyrody 23
2.2. „Wartość" – analizy definicyjne i zakres pojęcia 33
2.3. Wartość jako kategoria w najróżniejszych dyscyplinach naukowych 40
3. Świadomość środowiskowa i cykl jej kształtowania 47
4. Przyroda jako nośnik treści i wartości w świetle pedagogiki konstruktywistycznej 59
4.1. Przyroda źródłem danych i nośnikiem wartości 59
4.2. Istota i założenia pedagogiki konstruktywistycznej 67
4.3. Aspekty przekazywania wiedzy o wartości przyrody w ujęciu pedagogiki konstruktywistycznej 75
5. Przyroda źródłem wiedzy i podstawą wychowania dorosłych 79
5.1. Przyroda jako wartość, którą należy bronić 79
5.2. Kształcenie przyrodnicze dorosłego społeczeństwa 81
5.3. Edukacja przyrodnicza dorosłych z zastosowaniem założeń pedagogiki konstruktywistycznej 92
6. Wychowanie w szacunku dla przyrody i odpowiedzialności za nią 97
6.1. Aspekt środowiskowy w procesie wychowania 97
6.2. Postawy środowiskowe jako stosunek do środowiska 99
6.3. Kultura ekologiczna 104
7. Metodologiczne podstawy badań na temat przyrody jako wartości dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego 109
7.1. Problematyka badawcza 109
7.2. Cele, problemy i hipotezy badawcze 111
7.3. Zmienne i wskaźniki 113
7.4. Charakterystyka metod i narzędzi badawczych 114
7.5. Organizacja i przebieg badań 121
8. Aksjologiczny rozmiar przyrody – kontekst empiryczny 123
8.1. Ogólna charakterystyka próby badawczej 123
8.2. Wartości preferowane przez mieszkańców województwa świętokrzyskiego 129
8.2.1. Skojarzenia respondentów dotyczące pojęcia „wartość" 129
8.2.2. Preferencje respondentów dotyczące kategoryzacji pojęcia „wartość" 140
8.2.3. Wartości najistotniejsze w życiu respondentów 146
8.3. Przyroda jako wartość w opinii mieszkańców województwa świętokrzyskiego 157
8.3.1. Znaczenie przyrody w życiu respondentów 157
8.3.2. Propagowanie walorów przyrody w randze wartości 175
8.3.3. Zachwyt przyrody za gwarancję lepszego zrozumienia siebie 179
8.4. Działania podejmowane przez mieszkańców województwa świętokrzyskiego na rzecz ochrony i promocji walorów przyrodniczych 184
8.4.1. Przyczyny nieangażowania się w jakiekolwiek działania na rzecz ochrony przyrody 199
8.4.2. Informowanie o walorach przyrodniczych 205
8.4.3. Inicjowanie działań dotyczących ochrony i promocji środowiska przyrodniczego 207
8.5. Propozycje rozwijania świadomości przyrodniczej w społeczeństwie lokalnym 220
8.6. Czynniki wywołujące niedocenianie wartości przyrody 238
8.7. Dyskusja wyników 251
9. Konstruktywistyczna strategia inicjowania aktywności społeczeństwa w kontekście podejmowanych działań prośrodowiskowych 263
Podsumowanie 271
Piśmiennictwo 281
Netografia 292
Załączniki 295
Spis tabel 301
Spis rysunków 305
Abstract 311