Tytuł Interpretacja tekstu prawnego na podstawie orzecznictwa podatkowego Autor Agnieszka Bielska-Brodziak Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-264-1872-3 kolekcja Monografie Rok wydania 2009 ilość stron 272 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 15
Rozdział I Wykładnia językowa 23
1. Pojęcie wykładni językowej w orzecznictwie 23 2. Typy znaczeń "językowych" 25 2.1. Język "potoczny" 25 2.1.1. Opinie językoznawców 25 2.1.2. Intuicja językowa 26 2.1.3. Słowniki językowe 27 2.1.3.1. Sposoby użytkowania słowników przez sądy 28 2.1.3.2. Zarzuty wobec sposobów wykorzystania słowników poprzez sądy 33 2.1. Język prawny 40 2.2.1. Problemy związane z budową, sposobami umieszczania i możliwością rozpoznawania definicji legalnych w tekście prawnym 44 2.1.2. Problemy związane z interpretacją definicji legalnych 47 2.1.3. Problemy związane z zasięgiem definicji legalnych (z zakresem związania treścią definicji legalnej) 50 2.2. Język prawniczy 56 3. Język "potoczny", prawny i prawniczy - preferencje w ramach wykładni językowej 58 3.1. Relacje język "potoczny" - język prawny 60 3.1.1. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego" 60 3.1.2. Pierwszeństwo języka prawnego 62 3.2. Relacje język "potoczny" - język prawniczy 65 3.2.1. Pierwszeństwo języka prawniczego 66 3.2.2. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego" 68 4. Inne problemy wykładni językowej 69 4.1. Problemy syntaktyczne 69 4.2. Interpretacja wyrażeń spójnikowych 70 4.3. Interpretacja ustanowionej przez ustawodawcę kolejności przesłanek 73 4.4. Eiusdem generis i expressio unius 74 5. Inne dyrektywy językowe 77 5.1. Zakaz dokonywania wykładni synonimicznej 77 5.2. Zakaz dokonywania wykładni homonimicznej 78 5.3. Zakaz wykładni per non est 79 5.4. Lege non distinguente 80 6. Argumenty na rzecz pierwszeństwa wykładni językowej 80 7. Podsumowanie 85
Rozdział II Wykładnia systemowa 89
1. Zagadnienia wstępne 89 2. Wykładnia systemowa wewnętrzna 93 3. Wykładnia systemowa zewnętrzna 98 3.1. Kontekst kilku aktów prawnych 98 3.2. Wykładnia w zgodzie z konstytucją 100 3.3. Wykładnia prowspólnotowa 104 3.4. Kontekst zasad prawa podatkowego 107 4. Rola argumentacji systemowej 109 5. Problemy z rozróżnieniem wykładni systemowej i wykładni językowej 111 5.1. Dyrektywa języka prawnego czy wykładnia systemowa zewnętrzna? 112 5.2. Reguły konsekwencji terminologicznej, per non est, argumentum a rubrica 115 6. Wybór kontekstu systemowego a treść rozstrzygnięcia interpretacyjnego 117 7. Podsumowanie 120
Rozdział III Wykładnia celowościowa 123
1. Wykładnia celowościowa a wykładnia funkcjonalna 123 2. Typologie celów 127 2.1. Cel ustawy - cel ustawodawcy 127 2.2. Ustawodawca aktualny - ustawodawca historyczny 129 2.3. Merytoryczny podział celów 132 2.4. Podział celów według kryterium oczekiwanego skutku 133 2.5. Cele opisowe i wartościujące 134 2.6. Typologie {pomocn|przydatn)e dla zagadnienia wielości celów tej samej regulacji 135 2.6.1. Cel a fragment tekstu prawnego, z którym jest łączony 137 2.6.2. Cele określone pozytywnie i negatywnie 138 2.6.3. Cele ogólne i szczegółowe 140 2.6.4. Cele wyższego i niższego rzędu 143 3. Sposoby ustalania celów 146 3.1. Źródła znajdujące się "poza tekstem prawnym" 146 3.1.1. Materiały przygotowawcze 146 3.1.2. Poglądy literatury 147 3.1.3. "Istota" instytucji prawnych, zasady "konstrukcyjne" 148 3.1.4. Cele ustalone uprzednio w orzecznictwie 149 3.2. Informacje o celu zawarte w tekście prawnym 150 4. Sposoby rozstrzygania kolizji celów 156 5. Cel a rozumienie przepisu 159 6. Podsumowanie 168
Rozdział IV Dyrektywy preferencji (preferencje co do wyboru znaczenia) 171
1. Strategie oparte o priorytet wykładni językowej 172 1.1. Model jednoznaczności 172 1.2. Krytyka modelu jednoznaczności 180 1.3. Model oparty o "językową granicę wykładni" 186 1.4. Zarzuty wobec modelu językowej granicy wykładni 189 1.4.1. Możliwe znaczenie językowe, czyli jakie? 189 1.4.2. Wyjątki od respektowania granicy językowej 194 2. Strategia wykładni kompleksowej 197 2.1. Założenia wykładni kompleksowej 197 2.2. Argumenty na rzecz modelu kompleksowości 204 3. Podsumowanie 209
Rozdział V Zarzut "błędnej wykładni" 215
Zakończenie 237
Bibliografia 241
Orzecznictwo wykorzystane w pracy (w porządku chronologicznym) 255
Tabele i wykresy 269
Wprowadzenie 15
Rozdział I Wykładnia językowa 23
1. Pojęcie wykładni językowej w orzecznictwie 23 2. Typy znaczeń "językowych" 25 2.1. Język "potoczny" 25 2.1.1. Opinie językoznawców 25 2.1.2. Intuicja językowa 26 2.1.3. Słowniki językowe 27 2.1.3.1. Sposoby użytkowania słowników przez sądy 28 2.1.3.2. Zarzuty wobec sposobów wykorzystania słowników poprzez sądy 33 2.1. Język prawny 40 2.2.1. Problemy związane z budową, sposobami umieszczania i możliwością rozpoznawania definicji legalnych w tekście prawnym 44 2.1.2. Problemy związane z interpretacją definicji legalnych 47 2.1.3. Problemy związane z zasięgiem definicji legalnych (z zakresem związania treścią definicji legalnej) 50 2.2. Język prawniczy 56 3. Język "potoczny", prawny i prawniczy - preferencje w ramach wykładni językowej 58 3.1. Relacje język "potoczny" - język prawny 60 3.1.1. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego" 60 3.1.2. Pierwszeństwo języka prawnego 62 3.2. Relacje język "potoczny" - język prawniczy 65 3.2.1. Pierwszeństwo języka prawniczego 66 3.2.2. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego" 68 4. Inne problemy wykładni językowej 69 4.1. Problemy syntaktyczne 69 4.2. Interpretacja wyrażeń spójnikowych 70 4.3. Interpretacja ustanowionej przez ustawodawcę kolejności przesłanek 73 4.4. Eiusdem generis i expressio unius 74 5. Inne dyrektywy językowe 77 5.1. Zakaz dokonywania wykładni synonimicznej 77 5.2. Zakaz dokonywania wykładni homonimicznej 78 5.3. Zakaz wykładni per non est 79 5.4. Lege non distinguente 80 6. Argumenty na rzecz pierwszeństwa wykładni językowej 80 7. Podsumowanie 85
Rozdział II Wykładnia systemowa 89
1. Zagadnienia wstępne 89 2. Wykładnia systemowa wewnętrzna 93 3. Wykładnia systemowa zewnętrzna 98 3.1. Kontekst kilku aktów prawnych 98 3.2. Wykładnia w zgodzie z konstytucją 100 3.3. Wykładnia prowspólnotowa 104 3.4. Kontekst zasad prawa podatkowego 107 4. Rola argumentacji systemowej 109 5. Problemy z rozróżnieniem wykładni systemowej i wykładni językowej 111 5.1. Dyrektywa języka prawnego czy wykładnia systemowa zewnętrzna? 112 5.2. Reguły konsekwencji terminologicznej, per non est, argumentum a rubrica 115 6. Wybór kontekstu systemowego a treść rozstrzygnięcia interpretacyjnego 117 7. Podsumowanie 120
Rozdział III Wykładnia celowościowa 123
1. Wykładnia celowościowa a wykładnia funkcjonalna 123 2. Typologie celów 127 2.1. Cel ustawy - cel ustawodawcy 127 2.2. Ustawodawca aktualny - ustawodawca historyczny 129 2.3. Merytoryczny podział celów 132 2.4. Podział celów według kryterium oczekiwanego skutku 133 2.5. Cele opisowe i wartościujące 134 2.6. Typologie {pomocn|przydatn)e dla zagadnienia wielości celów tej samej regulacji 135 2.6.1. Cel a fragment tekstu prawnego, z którym jest łączony 137 2.6.2. Cele określone pozytywnie i negatywnie 138 2.6.3. Cele ogólne i szczegółowe 140 2.6.4. Cele wyższego i niższego rzędu 143 3. Sposoby ustalania celów 146 3.1. Źródła znajdujące się "poza tekstem prawnym" 146 3.1.1. Materiały przygotowawcze 146 3.1.2. Poglądy literatury 147 3.1.3. "Istota" instytucji prawnych, zasady "konstrukcyjne" 148 3.1.4. Cele ustalone uprzednio w orzecznictwie 149 3.2. Informacje o celu zawarte w tekście prawnym 150 4. Sposoby rozstrzygania kolizji celów 156 5. Cel a rozumienie przepisu 159 6. Podsumowanie 168
Rozdział IV Dyrektywy preferencji (preferencje co do wyboru znaczenia) 171
1. Strategie oparte o priorytet wykładni językowej 172 1.1. Model jednoznaczności 172 1.2. Krytyka modelu jednoznaczności 180 1.3. Model oparty o "językową granicę wykładni" 186 1.4. Zarzuty wobec modelu językowej granicy wykładni 189 1.4.1. Możliwe znaczenie językowe, czyli jakie? 189 1.4.2. Wyjątki od respektowania granicy językowej 194 2. Strategia wykładni kompleksowej 197 2.1. Założenia wykładni kompleksowej 197 2.2. Argumenty na rzecz modelu kompleksowości 204 3. Podsumowanie 209
Rozdział V Zarzut "błędnej wykładni" 215
Zakończenie 237
Bibliografia 241
Orzecznictwo wykorzystane w pracy (w porządku chronologicznym) 255
Tabele i wykresy 269
