W monografii przedstawione zostały główne założenia dotyczące koncepcji bezpieczeństwa Unii Europejskiej z podziałem na obszar bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Unia Europejska ma złożoną strukturę.
W jej ramach funkcjonują najróżniejsze instytucje i agencje, w kompetencjach których znajduje się sektor bezpieczeństwa. Samo pojęcie bezpieczeństwa nie jest jednoznaczne i na jego postrzeganie wpływa mnóstwo czynników.
Jednym z najważniejszych jest „zmiana". Globalna zmiana jest koncepcją wieloznaczną, która oznacza świeże wyzwanie dla bezpieczeństwa światowego. Znajomość potencjalnych zagrożeń i identyfikacja trendów, które manifestują się w obecnym środowisku bezpieczeństwa, jest niezwykle ważna dla zrozumienia „nowego ładu międzynarodowego", do którego zmierza ludzkość.
System instytucjonalny UE jest szczególnie rozbudowany i poszczególne instytucje oraz agencje obejmują w zasadzie każdy rodzaj i wymiar bezpieczeństwa. Rozwój instytucji UE w obszarze bezpieczeństwa był tożsamy ze zmieniającym się środowiskiem bezpieczeństwa.
niemało istniejących już instytucji czy agencji stale uzupełnia swoje kompetencje, ponieważ bardzo niejednokrotnie zmieniają się nie same zagrożenia, lecz środowisko, w którym są one aktywne. Współcześnie coraz częściej przestępczość zorganizowana przenosi się z przestrzeni klasycznej do cyberprzestrzeni.
W przyszłości będzie to jedno z największych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa jednocześnie wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W dodatku problemem, z którym trzeba się będzie zmierzyć, będzie kontrola i nadzór nad nowymi technikami, w szczególności nad sztuczną inteligencją.
Z jednej strony nienaturalna inteligencja może stanowić konkretne narzędzie do zwalczania przestępczości, proponując ogromne zdolności dochodzeniowe dzięki analizie sporych ilości i wykrywaniu w nich poprawnieści i anomalii.
Z drugiej zaś strony, jeśli odszuka się w rękach przestępców, może być stosowana do łamania prawa. Inne, bardziej futurystyczne dylematy dotyczące sztucznej inteligencji związane są z obawą przed nią samą.
Wymienione powyżej aspekty zostały przeanalizowane w dodatku pod kątem efektywności instytucji UE w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa.
