W powszechnej świadomości polska poezja ostatnich dekad XVIII i początku XIX wieku jest zjawiskiem nieciekawym i nieatrakcyjnym, głównie dyskutowanym z perspektywy nadchodzącego romantyzmu, na tle którego wypada zawsze niekorzystnie.
Książka ta wyrasta z przekonania, że twórczość takich poetów, jak m.in. Franciszek Karpiński, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Morelowski, Jan Paweł Woronicz, Hugo Kołłątaj czy Cyprian Godebski, przynosi dużo pytań dotyczących kwestii fundamentalnych, związanych z problematyką tożsamości jednocześnie w jej rozmiarze indywidualnym, jak i zbiorowym.
Specyfika tego okresu, kształtowanego przez zjawiska ogólnoeuropejskie, które sprzyjały krystalizowaniu się progresywności,, a także tendencje charakterystyczne dla rodzimego wariantu oświecenia, powoduje, iż powstała wówczas literatura jest wartym badawczej refleksji terenem śledzenia ścieżek wyłaniania się wczesnonowoczesnej podmiotowości z charakterystycznymi dla niej napięciami między samookreślaniem a autokreacją.
W książce szczególną uwagę zwrócono więc na różnorodne mechanizmy uobecniania się „ja" realne do uchwycenia w wybranych do analizy utworach. Stanowią one ważne ogniwo w długotrwałym procesie przemian polskiej tożsamości, której swoistość trudno zrozumieć bez odwołania się do jej korzeni.
